De groep leerlingen die mij grote zorgen baart zijn de leerlingen zonder dyslexie diagnose, maar met een enorm fors leesprobleem. Hen kom ik tegen op het VMBO-LWOO en op het praktijk onderwijs......
Er zijn helaas veel redenen, die ik hier nu niet zal bespreken, waardoor deze leerlingen zonder diagnose doorstromen. Probleem is dat deze kinderen veel problemen in het onderwijs, maar zeker ook in de maatschappij tegemoet gaan. Veel van deze kinderen hebben een leesniveau medio groep 4 basisonderwijs , of het niveau van groep 5 of 6.... En zo stromen zij het VO in.
Ongeveer 10% van de leerlingen heeft bij het verlaten van de basisschool het (oude) AVI-9 niveau niet gehaald. Zij lopen het risico functioneel analfabeet te worden. (Expertise centrum Nederlands)
De leesmotivatie van deze leerlingen is ergens in het basisonderwijs al verdwenen en zonder leesmotivatie wordt er ook niet meer gelezen. Het lezen wordt vaak zelfs vermeden. Leesmotivatie is het grote onderliggende probleem van deze forse leesachterstanden. Van deze leerlingen hoor ik ook schrijnende verhalen over hoe zij het lezen beleefd hebben op de basisschool.
Vraag is, hoe gaan deze leerlingen straks de praktijk in, de maatschappij in? Woorden met drie of meer lettergrepen leveren grote problemen op. Onbekende woorden kunnen ze niet of met veel moeite lezen. Ze gaan nog meer raden of blijven hangen in het decoderen (spellen) en komen er niet uit. Teksten van de aangeboden schoolvakken worden niet of niet goed begrepen. De (lees-)woordenschat is mede daardoor zo enorm laag dat ook dit het tekstbegrip in de weg zit.
Aan het eind van de basisschool moeten de leerlingen een niveau van "functionele geletterdheid hebben" verworven. Met andere woorden, de leerlingen moeten in staat zijn geschreven taal te hanteren in voorkomende maatschappelijke situaties. Ze moeten in staat zijn verkeersborden juist te interpreteren, een spoorboekje te gebruiken, een handleiding te lezen enz. enz. We spreken hier over het leesniveau AVI-9. Op dit moment begeleid ik een viertal leerlingen van ongeveer 14 jaar. Na de eerste toetsen blijkt dat ze lezen op het niveau van (eind) groep 4 en zelfs dit is nog moeizaam.In de basisschool periode hebben ze al veel extra moeten oefenen met het AVi lezen en met Nieuwsbegrip. Dit motiveert nu zeker niet meer, met welke argumenten ik ook kom.
Ik gooi deze keer bij deze groep leerlingen even alle leesmethodieken zoals Nieuwsbegrip, Ralfi enz overboord. Eerst de leesmotivatie zien te ontwikkelen en werken aan het motivatie probleem met een stukje cognitieve benadering. Deze leerlingen zijn ook ooit met enthousiasme gestart met het leren lezen. De teleurstelling dat het lezen niet lukte zoals bij de andere leerlingen zit diep. Het is zaak dat ik ga werken aan het bewustzijn van de functionele geletterdheid en het belang hiervan. Mogelijk kan ik vanuit dit punt wat motivatie halen om opnieuw te starten op een manier die bij hen past. Hoe hard heb je straks een goede leesvaardigheid nodig op de stage die je zo graag wil doen, of als je naar het MBO wil? Deze leerlingen moet ik in ieder geval met de juiste oefeningen en materialen zien te enthousiasmeren. Uit gesprekken blijkt dat zij daar zelf ook ideeën over hebben en dat maakt dat er een kans op succes is. Vooral luisteren naar wat deze leerlingen aangeven als belemmering en waar hun belangstelling ligt en zo pakken wij dit samen op als team. Hoe kunnen deze leerlingen ook elkaar helpen?Het is een uitdaging die ik elke keer opnieuw met plezier aanga.
Wilt u ook weten wat u op school voor deze leerlingen kan betekenen en welke aanpak de leesmotivatie kan bevorderen? Wilt u ook werken aan de leesmotivatie in het basisonderwijs of in het voortgezet onderwijs? Wilt u meer weten over dyslexie en over ernstige leesproblemen? Wilt u meer weten over de methodieken gericht op leesmotivatie? Welke methodieken zijn op dit moment succesvol, bijvoorbeeld de methode Bouw. Wat werkt beter AVI lezen of BAVI lezen (Belevend AVI)? Wat is interactief (voor) lezen en theater lezen? Hoe belangrijk is deze aanpak zelfs ook nog in het VO?
Antwoord op deze vragen? Nieuwsgierig geworden? Neem contact op met Smartonderwijs. Deze problematiek breng ik met plezier en enthousiasme in uw team onder de aandacht. Deze zorg omtrent het leesonderwijs leg ik uit in een workshop of voorlichting en met handvatten kunt u verder in de klas. Hoe bevordert u de leesmotivatie? Hoe kunnen wij met elkaar voorkomen dat zo'n grote groep leerlingen als 'functioneel analfabeten' straks de scholen verlaten met een laag zelfbeeld. [email protected] www.smartonderwijs.nl