06 460 74 116
    SMARTonderwijs
    • Home
      • SMART thinking
      • Samenwerkingen
      • Contact >
        • Disclaimer
        • klachtenregeling
        • Privacy
    • De boeken!
      • Recensies boeken
    • Communicatiekaarten
    • Scholingsaanbod
      • Online scholingsdagen
      • Webinars
      • Online Masterclass aanbod
      • Opties scholing over TOS
    • Artikelen
      • Blog
    • LINKS en downloads
      • HAND-OUT Deelnemers
      • SMARTlinks en filmpjes

    Smartonderwijs Blogs

    Autisme in het VO

    3/17/2013

    0 Comments

     
    Foto
    De overgang van het basisonderwijs naar het VO is voor elk kind een erg grote stap die veel veranderingen met zich mee brengt. Wanneer je dan ook een diagnose Autisme hebt ervaar je deze overstap als een nog grotere drempel dan leeftijdsgenootjes zonder deze diagnose.
    Voor kinderen met 'ass' is het een overgang naar een wereld die voor hun niet duidelijk is, weinig structuur biedt, veel onzekerheden en dus onveilig is.
    Wat zou deze kinderen hulp bieden in situaties die problemen kunnen oproepen?

    Relaties met docenten
    De overstap naar het VO betekent verschillende docenten op een dag. Gelaatsuitdrukkingen en gebaren worden slecht opgemerkt of niet juist geïnterpreteerd. Vaak is er weinig idee van wat er in een ander omgaat.
    Beoordelingen worden verkeerd begrepen en soms alleen als kritiek ervaren.
    Ook is er weinig wederkerigheid in communicatie.   
    Wat helpt:
    Maak samen met de leerling een faciliteiten kaart die aangeeft waar de leerling behoefte aan heeft en wat elke doent (ook invallers) getoond kan worden door de leerling, wanneer deze zich niet begrepen voelt.
    Maak samen met de leerling een afspraken kaart (met niet te veel punten) waar school en leerling zich aan houdt.
    Geef uitleg in duidelijke, concrete taal die maar op 1 manier begrepen kan worden.
    Herhaal zo nodig en vraag de leerling wat hij van jouw uitleg begrepen heeft.
    Wees punctueel en betrouwbaar met afspraken.
    Verwacht geen wederzijdse relatie, maar een goed functioneren van het kind.
    Maak afspraken over hoe de leerling hulp kan vragen, dit kan geoefend worden.
    De mentor of een vertrouwenspersoon/coach heeft een vaste dag/tijdstip in de week waarop er een gesprek is m.b.t afspraken, roosters, veranderingen e.d.
    Er zijn heldere, eenduidige regels, schema's en afspraken. Deze worden in de agenda bewaard en zijn gevisualiseerd, zoals bijv. ook een plattegrond van de school. Lijst met afkortingen van de namen van de docenten en van de vakken.
    Pas regels eventueel aan de leerling aan in overleg met de leerling. Bijvoorbeeld in de pauze mag hij/zij in een rustige ruimte eten etc.

    Schoolwerk
    Er is sprake van een traagwerkende informatieverwerking waardoor er informatie of instructie wordt gemist.
    Er is geen sprake van onwil, maar van geheugenproblemen, er wordt van alles vergeten.
    Functies als luisteren en schrijven kunnen moeilijk worden gecombineerd en overschrijven levert problemen op. Snel aantekeningen maken kan deze leerling niet zonder hele stukken te vergeten.
    Wat helpt:
    Geef extra tijd, herhaal de instructie. Dicteer de leerstof niet op tempo.
    Visualiseer opdrachten bijvoorbeeld op het (smart)bord. Print aantekeningen die op het smartbord staan uit en geef deze aan de leerling mee. Geef overzichten en ondersteun de leerling bij het juist invullen van zijn huiswerk. Controleer met regelmaat zijn/ haar agenda (mentor).
    Noteer huiswerk op een vaste tijd en plaats, hier zou een schoolafspraak wenselijk in zijn.
    Biedt de leerling ezelsbruggetjes om minder te vergeten.

    Overgevoelige zintuigen
    Drukke aula's, rumoerige klassen, gymlokalen, een druk plein, excursies....ruimtes die veel prikkels opleveren. Aan het eind van de dag zijn deze kinderen erg moe. Deze overgevoeligheid vraagt heel veel enegie. Bepaalde omgevingsgeluiden, een druk ingerichte klas, fel licht enz kan tot een overprikkeling leiden.
    Wat helpt:
    Bespreek met de leerling wat voor hem/ haar 'verkeerde' prikkels zijn.
    Sta de leerling toe om in pauzes een rustige ruimte op te zoeken. Bespreek met de leerling dat bij een overprikkeling in de klas, de leerling een time-out plek heeft buiten de klas. Sta de leerling toe te werken met een koptelefoon op tijdens bijvoorbeeld zelfstandig werken.
    Hou rekening bij onverwachte oefeningen zoals een brandalarm, bereid deze kinderen hierop voor. Weet dat onverwachte gebeurtenissen altijd een reactie oproepen bij deze leerlingen.

    Taalproblemen
    Deze leerlingen kunnen gevoelens en emoties niet of moeizaam verwoorden. Hoofd- en bijzaken worden verward en opbouw in een verhaal is er niet. Vaak wordt er een verhaal gestart die niet aansluit bij de belevingswereld van de toehoorder. Kinderen met autisme kunnen fictie en werkelijkheid verwarren.
    Ze hebben moeite met het verschil tussen letterlijke en figuurlijke taal. Ze begrijpen uitspraken niet die fuguurlijk bedoeld zijn en ook de sarcasme in taal niet.
    Wat helpt
    Werk met een emotiemeter om te laten verwoorden hoe ze zich voelen. Wanneer bepaalde emoties besproken moeten worden omtrent schoolzaken werk dan eventueel aan de hand van een 'schaling'. Visualiseer gebeurtenissen met een woordweb, mindmap of een schema. Dit geeft ze houvast bij het vertellen van hun verhaal en je biedt ze kaders en structuur.
    Wanneer een gebeurtenis uitgelegd moet worden hebben ze eerst tijd nodig om rustig te worden.
    Help de leerling bij het verwoorden van een gebeurtenis aan de hand van de vijf vragen 'wie, wat, waar, wanneer en hoe'.
    Wees duidelijk en concreet in taalgebruik zonder bijbedoelingen.
    Geef geen onverwachte beurt in de klas.
    Geef ze tijd om over een vraag na te denken. Zeg dat je eerst bij andere kinderen begint, zodat ze hun eigen antwoord rustig kunnen formuleren.

    Proefwerken en examens
    Deze situaties roepen ook bij deze kinderen extra stress op. Om zich goed te kunnen concentreren hebben ze een prikkelarme omgeving nodig.
    Wat helpt:
    Laat ze in een aparte ruimte zitten en geef ze extra tijd. Afhankelijk van de auditieve verwerkingsproblematiek kan er behoefte zijn aan extra visuele of auditieve ondersteuning.
    De toets dient vooral overzichtelijk te zijn.
    Voeg bij openvragen een schema toe om structuur te bieden aan het antwoord (wie wat waar wanneer hoe en waarom)
    Leg ze vooraf een goede strategie uit bij multiple choice vragen. Deze kunnen veel verwarring veroorzaken en dus paniek bij de leerling onder tijdsdruk.
    Niet te veel opdrachten op 1 pagina, dit leidt af en maakt onrustig.
    Onverwachte toetsen kunnen een paniek reactie tot gevolg hebben, probeer deze te vermijden.

    Gymnastieklessen
    Er is veelal sprake van een onhandige en soms houterige motoriek.
    Moeite met inschatten van een eigen positie in de ruimte. Inschattingen van bewegingen is moeilijk, ook van objecten zoals van een bal.
    Ze lopen kans niet gekozen te worden bij een partij zoals bij balspelen en lopen zeker kans gepest te worden. bescherm ze hierin.
    Wat helpt:
    Laat de leerling niet verplicht zijn overal aan mee te doen. Als je vermoedt dat bepaalde kinderen altijd bij een partij als laatste worden gekozen, laat kinderen dan niet kiezen, maar maak zelf de partijen op nummer of zo.
    Leg de leerling van te voren uit wat de les wordt, geef eventueel een taak bij de voorbereiding.

    Huiswerk
    De leerling vergeet veel te noteren. Vergeet boeken en schriften mee te nemen. Heeft huiswerk verkeerd genoteerd.
    Wat helpt
    Er is al het nodige hierboven geschreven. Zorg in ieder geval voor telefoonnummers of emailadressen van de hierin 'betrouwbare' leerlingen. Zorg ook dat er eventueel huiswerk op de website van school staat.
    Een extra set boeken thuis kan uitkomst bieden.
    Een lijst per dag in de agenda met boeken en schriften die mee moeten.
    Besef dat het geen vergeten uit onwil is. Belonen omdat het goed gaat heeft meer impact dan altijd straf krijgen omdat het weer vergeten is. Help de leerling bij het vinden van een juist hulpmiddel om te zorgen dat er een succeservaring is.

    Vraag wat de leerling nodig heeft. Vraag waar hij/ zij tegen aanloopt. Vraag hoe je kan helpen. Luister naar de uitleg van de leerling.
     

    0 Comments

    De schoolagenda

    3/10/2013

    1 Comment

     
    Foto
    Agenda's

    Onlangs bleek maar weer eens dat als je niet oplet het heel erg fout kan lopen met je afspraken wanneer je je agenda niet goed invult. Het gebeurt dat je zegt een afspraak te noteren en het vervolgens vergeet, of de tijd staat verkeerd genoteerd, of je bent op totaal de verkeerde locatie.........
     
    Wij volwassenen hebben in de loop der jaren geleerd hoe we onze agenda moeten invullen, hoe we moeten plannen en hoe we dat moeten overzien. wij zijn zoals we noemen 'ervaringsdeskundigen'. Toch gaat het nog vaak verkeerd.
     
    Wanneer kinderen naar het VO gaan worden ze geconfronteerd met het invullen van een agenda en moeten ze vaardigheden aanspreken die nog niet ontwikkeld zijn zoals plannen en organiseren. Het uitzoeken van een agenda resulteert vaak in een persoonljke keuze van het kind. Het is zelden een keuze uit praktische overweging. Wat past bij het kind....

    In het voortgezet onderwijs zal de agenda na elke lesuur moeten worden ingevuld. Een kunst op zich..
    De docent geeft vaak als de bel gaat even snel het huiswerk op.
    Je zou maar slechthorend zijn, dyslectisch, concentratieproblemen hebben, ADHD of autistisch
    zijn....... Op het moment dat de bel gaat is er veel rumoer in de klas, er worden tassen gepakt, dingen aan elkaar gevraagd en het moet vooral snel worden genoteerd....Wat een pech als het niet op het bord staat.
     
    Tijdens een observatie van een leerling van mij (PDD-nos en TOS) in de brugklas op het
    VMBO-TL, bleken deze laatste 5 minuten van een les Nederlands voor hem een serieus probleem. De docent stond midden in de groep, met zjin rug naar de betreffende leerling. de docent vertelde in alle rumoer dat ze een toets zouden krijgen op een bepaalde dag, een bepaald uur en over een bepaalde les. De betreffende leerling, mijn zorgleerling, herhaalde gelukkig hardop wat hij in zijn agenda schreef en op elk item (tijd, hoofdstuk van de te leren toets en dag) werd hij door een medeleerling meteen verbeterd. Hij had het anders helemaal verkeerd genoteerd. Deze instructie ging echt te snel.
    Tja en dan hoort deze leerling al zo vaak de bewering dat hij zijn huiswerk niet maakt, haalt hij onvoldoendes en zegt hij thuis dat de repetitie heel ergens anders over ging of een dag te vroeg werd gegeven.
     
    Vaak hoor je als commentaar dat het een stuk eigen verantwoordelijkheid is waar deze
    leerlingen zelf mee moeten leren omgaan in het VO en deze vaardigheden moeten ontwikkelen.
    Vaak is hier op de basisschool nooit aandacht aan besteed. Er is in elke klas in het VO een grote groep die zeker nog behoefte heeft aan expliciete hulp bij deze vaardigheden  om het te redden op het reguliere onderwijs. Deze groep zal zeker in de toekomst alleen maar groter worden wanneer er meer zorgkinderen zonder begeleiding naar het reguliere VO gaan.
     
    Eenvoudige hulpmiddelen zijn:
    Zet het huiswerk van te voren op het bord, bij een smartbord kan dat allemaal van te voren al genoteerd staan.
    Controleer de agenda van de ( zorg)leerling, dit kan een taak van de mentor zjin.
    Leer de leerling dat hij in zijn agenda bij elke dag, de uren van de lessen neerzet en ook bij het juiste lesuur het huiswerk.
    Leer ze werken met markeerstiften in hun agenda ( rood is goed leren, oranje verdient aandacht en groen is klaar).
     
    Stichting Doe Maar Zo! ontwikkelde een speciale agenda voor kinderen en jongeren die niet of nauwelijks kunnen lezen. Deze kinderen kunnen door hun taal- en spraakproblemen en beperkte tijdsbesef geen gebruik maken van een gewone agenda.
    De nieuwe agenda maakt het voor hen mogelijk om structuur aan te brengen in hun
    dagelijks leven. De agenda is geschikt voor scholieren tussen 10 en 20 jaar die veel structuur nodig hebben. Er zijn gebruikers die naar het speciaal onderwijs gaan (met name cluster 2, 3 en 4 leerlingen), maar ook kinderen en jongeren (met rugzakje) die het reguliere onderwijs volgen en bijvoorbeeld dyslexie, ADHD, NLD of een aan autisme verwante stoornis hebben (ASS).
    Dan is er ook 1 blik agenda
    http://www.1blik.nl/ speciaal voor deze kinderen ontworpen. Het kan veel stress en onvoldoendes voorkomen.

    1 Comment

    Dyslexie in het voortgezet onderwijs

    3/7/2013

    0 Comments

     
    Foto
    Vanuit kennis een oplossingsgerichte aanpak.


    Dyslexie wordt helaas soms pas in het voortgezet onderwijs ontdekt. Dat is mogelijk als het op de basisschool niet is herkend, wat zeker ook mogelijk is als de leerling door een goede intelligentie de problemen wist te omzeilen of te camoufleren. Een goede warme overdracht vanaf de basisschool is wenselijk en ‘een nieuwe start’ met dyslexie is helaas niet mogelijk.
     
    Kinderen met dyslexie vallen in het VO op, omdat ze opeens veel nieuwe woorden moeten leren in verschillende talen en in het Nederlands. Voor het begrijpen van
    teksten is er (met betrekking tot de leeswoordenschat) een tekstdekking van
    minimaal 80% nodig. Zo is het voor Engels noodzakelijk dat er een basiswoordenschat is van de eerste 2000 meest frequente woorden. Het is van belang dat dit wordt aangeleerd om die 80% tekstdekking te ontwikkelen voor het begrijpen van de teksten die men in de leergangen van de VO lesboeken tegenkomt. Voor kinderen met dyslexie en/of ernstige spraaktaal moeilijkheden moet er geïnvesteerd worden in deze basiswoordenschat.
      
    Engels is een verplicht vak in het VO en levert voor dyslectische kinderen een bijkomend probleem op. Deze kinderen hebben problemen met het fonemisch bewustzijn. De 44 klanken van de Engelse taal kunnen door meer dan 250 tekens worden weergegeven. In het Engels kunnen dezelfde lettercombinaties heel anders
    uitgesproken worden (have-slave) en dezelfde klanken kan je anders schrijven, er zijn 1000 verschillende schrijfwijze (meet-meat). Spellend lezen is dan niet effectief.
    Ook voor de andere talen geldt dat er gericht gekeken moet worden op welke manier er
    aan de leerling ondersteuning en hulp geboden kan worden.
     
    Dyslexie vormt een belemmering voor het leren van alle vakken waarbij gelezen moet
    worden. Bij bètavakken als rekenen en wiskunde speelt dat op verschillende manieren een rol. Zo worden de opgaven vaak in de vorm van tekst aangeboden. Dit zijn de 'redactie' opdrachten.
    Hierdoor gaat veel energie zitten in het technisch lezen van de opdracht en blijft er (te) weinig aandacht beschikbaar voor de inhoud.
     
    Het onthouden van rekensymbolen en van feiten zonder context (het onthouden van
    woordbeelden) is vaak lastig voor deze leerlingen.
    Zo zien we ook dat dyscalculie (hardnekkige problemen met het automatiseren van de
    basisfuncties van het rekenen) vaker bij leerlingen mét dyslexie dan zonder dyslexie voorkomt.
     
    Leerlingen met dyslexie en/of TOS (taalontwikkelingsstoornis) hebben gerichte specifieke hulp nodig in het VO waarbij er op elk vakgebied gekeken moet worden wat de hulpvraag is van deze leerling en hoe deze oplossingsgericht aangepakt kan worden. Er zijn veel mogelijkheden op
    het gebied van ondersteuning, compensatie en dispensatie. Vanuit elk vakgebied
    kan er naar een oplossing gezocht worden om succesvol deel te nemen aan het bij
    het kind passénd niveau in het voortgezet onderwijs. Voor het examen zou elke school opde hoogte moeten zijn van artikel 55.
    http://www.examenblad.nl/9336000/1/j9vvhinitagymgn_m7mvi7dmy3fq6u9/vivilb2rtyx4


    0 Comments

    Dyslexie en moderne vreemde talen

    3/6/2013

    2 Comments

     
    In het voortgezet onderwijs worden kinderen met dyslexie dubbel geconfronteerd met hun handicap. Bij vakken als 'Engels' is vooral het juist doorzien van de klank-tekenkoppeling een groot probleem voor kinderen met dyslexie. Welke klanken worden er gepresenteerd door de letters en de lettercombinaties (40 klanken en 1000 verschillende schrijfwijzen ) en andersom? 
    De problemen van deze leerlingen met de Engelse taal kunnen zich uiten in het encoderen van woorden (dus in de spelling) en ook in het decoderen ( oftewel het technisch lezen).  Ook het feit dat deze leerlingen door hun dyslexie de Engelse (lees) woordenschat niet voldoende kunnen opbouwen is een groot probleem voor het begrijpen van de teksten die in het VO worden aangeboden. Met name ophet VWO is de kennis van een flinke woordenschat beheersing een vereiste en het te kort zorgt voor uitval bij leesteksten en zelfs bij lusiterteksten.
     
    In het vreemde talen onderwijs is er geen of nauwelijks aandacht voor de technische 
    aspecten van het lezen en schrijven. Woorden worden aangeleerd als woordjes die 
    voor een betekenis staan (globale methode) en die ze als dusdanig moeten leren met daarnaast de juiste schrijfwijze van deze woorden. Kinderen met dyslexie hebben hier een enorme drempel.
     
    In het Nederlands leren de kinderen al vroeg lezen volgens de methode van hakken en plakken, waarbij je elke letter los uitspreekt en de klanken aan elkaar plakt (analyse en sythese). In de lesmethoden voor Engels, Frans en Duits is er nauwelijks aandacht voor het oefenen van deze letter-klank-koppelingen. Is er zeker nauwelijks aandacht voor de vele uitzonderingen. Het gevolg is dat leerlingen met dyslexie vrijwel meteen op achterstand raken.
     
    Uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen is gebleken dat radende lezers 
    beter Engels lezen dan spellende lezers. Het radend lezen is als leesstrategie effectief voor een taal met een onregelmatige schrijfwijze, zoals het Engels. Voor schrijven in het Engels geldt dit positieve effect niet, omdat je dan letter voor letter moet schrijven. Daarom is Engels schrijven voor leerlingen met dyslexie vaak een enorm probleem en dan met name door de afwijkende uitspraken van de tweetekenklanken in het Engels.
     
    Braams (2007) geeft aan dat problemen bij de vreemde talen bij kinderen met dyslexie 
    zich ook laten verklaren door problemen met het herkennen van subtiele verschillen in uitspraak en het ‘over het hoofd zien’ van morfologische details. Ook is het leren van losse woorden een probleem bij kinderen met dyslexie door een vaak voorkomende beperkte capaciteit in de verbale werkgeheugenspan.

    Het leren van woordjes in de vreemde taal vormt voor hen misschien wel het grootste probleem. De Engelse taal geeft bijvoorbeeld problemen omdat je dezelfde 
    combinaties van letters soms heel anders uitspreekt (have – slave) en dezelfde klanken soms heel anders schrijft (meet – meat). Voor deze kinderen is er opeens een nieuwe klank-tekenkoppeling (40 klanken, 1000 verschillende schrijfwijze) terwijl ze nog maar nauwelijk met moeite de Nederlandse klank-tekekoppeling onder de knie krijgen. Dan opeens wijkt alles weer af. We bedoelen 'straat', schrijven 'street' en zeggen 'striet'.....
    2 Comments

      Bernadette Sanders

      Met SMARTonderwijs wil ik hulp bieden aan die groep kinderen, die met hun problemen een weg proberen te vinden om zich staande te houden in het onderwijs en in onze 'verwachtingsvolle' maatschappij.

      Door scholing te verzorgen en handvatten te bieden aan leerkrachten en docenten teams hoop ik een bijdrage te kunnen leveren aan het 'passend onderwijs' waarin kinderen met een hulpvraag een plek moeten zien te vinden.

      Archief

      Maart 2018
      Januari 2018
      December 2017
      Maart 2017
      Januari 2017
      December 2016
      Oktober 2016
      September 2016
      Augustus 2016
      Juni 2016
      April 2016
      Maart 2016
      September 2015
      April 2015
      Maart 2015
      Februari 2015
      Januari 2015
      November 2014
      Oktober 2014
      September 2014
      Juni 2014
      Mei 2014
      April 2014
      Februari 2014
      Januari 2014
      Oktober 2013
      September 2013
      Augustus 2013
      Maart 2013

      Categorieën

      Alles
      ADD
      ADHD
      Agenda
      Autisme
      AVP
      Basisonderwijs
      Belemmering Schoolsucces
      Coaching
      Communicatie
      Communicatieve Redzaamheid
      Doelen
      Doelstellingen
      Dyscalculie
      Dyslexie
      Executieve Functies
      Externaliserend Problemen
      Faalangst
      Frustratie
      Gedrag
      Gedragsproblemen
      Huiswerk
      Huiswerkplanner
      Hulpvraag
      Instructie
      Internaliserende Problemen
      Kwetsbaarheid
      Leerkracht
      Leerling
      Leerlinggesprek
      Leerproblemen
      Magister
      Motivatie
      Negatieve Spiraal
      Onderpresteren
      Onderwijs
      Onderwijsprofessionals
      Ongewenst Gedrag
      Onmacht
      Onvermogen
      Organiseren
      Passendonderwijs
      PDD-nos
      Pesten
      Plannen
      Planner
      Puberbrein
      Pubers
      Rekenproblemen
      Schrijfmotorisch
      SMART
      Sociaal- Emotioneel
      Taalontwikkelingsstoornis
      Taalproblemen
      Taalstoornis
      Tablets
      TOS
      Voortgezet Onderwijs
      Welbevinden
      Werkgeheugen
      Werkhouding
      Zelfbeeld

    Over SMARTonderwijs


    Contact
    Aanbod
    Lid  NVO
    Geregistreerd bij Registerleraar.nl als aanbieder.
    CRKBO geregistreerd docent

    Smart-Thinking
    Algemene voorwaarden
    ​Klachtenregeling
    ​Privacyverklaring

    Disclaimer
    ​


    SMARTPages


    SMARTlinks
    Samenwerkingen
    Artikelen 
    ​Downloads
    Scholingsaanbod
    Consultaties
    SmartThinking
    Communicatiekaarten
    Boeken
    Recensies boeken
    Deelnemers Hand-out
    ​Home




    ​ 
    ​

    Als leren niet vanzelf gaat ...
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Photo used under Creative Commons from Ministère du Travail, de l'Emploi et de la santé
    Back to top