Vanuit onze tuin lopen wij het park in. Twee jaar geleden, in de zomer, rook ik een enorme brandlucht komen vanuit het park. Ik ging op zoektocht en zag dat ik de brandweer moest bellen omdat een grote hoeveelheid schoolspullen in brand waren gestoken verspreid over het park…. Het droge hout was al behoorlijk aan het branden. Ik zag schoolspullen met allemaal rode strepen. Ik zag repetitieblaadjes met onvoldoendes. Het was overduidelijk van een leerling in het VO. Het was ook heel duidelijk van een leerling waarbij succeservaringen op school veelal ontbreken. Dit boze en teleurgestelde kind wilde school uitwissen, het was vakantie en deze herinneringen aan school werden verbrand. Voor mij een ‘gissen’ of dit kind misschien door slechte prestaties bleef zitten, van school moest en mogelijk zelfs thuis hiervoor boze teleurgestelde reacties zou krijgen.
Wat maakt dat wij als volwassenen kinderen niet kunnen beschermen tegen de gevoelens van falen, gevoelens van niet goed genoeg zijn?
De lezingen van Ted-Ex over onderwijs zijn voor mij een grote inspiratiebron. Zo ook een lezing van Carol Dweck https://youtu.be/aAW8GLdcles over de kracht van ‘nog niet’.
‘ van jou had ik beter verwacht…’
Terugdenkend aan het voorval in het park en na het zien van bovenstaand filmpje dacht ik aan alle rode pennenstrepen die wij vaak nog in schriftjes zetten.
De leerkracht gewapend met rode pen die het werk van kinderen nakijkt.
Ik kan mij nog zo goed herinneren uit mijn eigen middelbare schoolperiode dat de docent in de klas rondliep met de uitslagen van de repetities en daarbij eerst die kinderen noemde waar zij zo trots op was en hun werk in haar ogen erg goed geleerd hadden.
Dan ook de opmerkingen naar andere kinderen zoals ‘van jou had ik beter verwacht…’ en dan heb ik het nog niet over de onvoldoendes. Het zijn situaties die ik vanuit mijn herinnering zo kan opnoemen en waarvan ik alleen maar hoop dat dit niet meer op deze manier gebeurt.
Wat ik nog wel zie bij mijn schoolbezoeken is het aanspreken op onvoldoendes, op het feit dat het beter kan….
Repetities krijg je nu eenmaal terug met een beoordelend cijfer, of is het veroordelend….
Citotoetsen die aangeven of iets wel of niet beheerst wordt en je zit pas goed met een A of een B score. Kinderen op de basisschool die hun uitslagen op het schoolplein met elkaar bespreken, maar ook de ouders over hun kinderen onderling. Je zou er maar als kind naast staan.
‘School een plek waar kinderen kunnen groeien’
Geven wij weleens een toets of een repetitie terug met daaronder ‘nog niet’ in plaats van een onvoldoende?
‘Nog niet’ onder een toets of een repetitie impliceert dat je iets nog niet helemaal beheerst maar dat je op de goede weg bent. Het betekent dat je in een groeiproces zit. Dat je je in een leercurve bevindt en zodoende verdwijnt het gevoel van falen, falen omdat je iets al zou moet beheersen, wat nog niet lukt.
Een onvoldoende onder een toets, gepaard met veel rode strepen, geeft hoe dan ook een gevoel van falen. Vooral wanneer je er hard voor geleerd hebt en je heb toch die onvoldoende, geeft het zelfs een gevoel van dom zijn.
Behoort school geen plek te zijn waar kinderen kunnen groeien? Zou school geen plek moeten zijn die groei creëert?
De Amerikaanse psycholoog Carol Dweck heeft onderzoek gedaan naar de invloed van het geven van feedback op prestaties.
Wanneer kinderen uitdagingen durven aangaan, leren ze dat ze zich kunnen ontwikkelen.
Carol Dweck geeft met haar onderzoeken aan wat er gebeurt als wij kinderen belonen voor hun intelligentie in plaats van voor hun inzet. Het heeft een enorme invloed op het zelfvertrouwen bij kinderen en ligt zeker ten grondslag aan faalangst. Kinderen zijn gevoelig voor de dingen waarop anderen hen beoordelen.
Uit haar onderzoek bleek dat kinderen die voor hun intelligentie werden geprezen (“Wat knap van jou! Wat ben jij slim! Wat goed dat je dat kan!”) liever makkelijke en eenvoudige opdrachten wilden om de roem en succes intact te houden.
Bij erg moeilijke opdrachten dachten zij dat ze dom zouden of niet goed genoeg wanneer het niet lukte. Deze kinderen zijn geneigd in hun comfort zone te blijven.
Kinderen die een compliment kregen voor het proces zoals hun inzet, doorzettingsvermogen, focus en strategie voelden zich uitgedaagd tot verder proberen en groeiden in hun ontwikkeling.
‘Vanuit succeservaringen ontstaat er groei’
Carol Dweck maakt dan ook een onderscheid in een Fixed (gevormde) Mindset en een Groei Mindset.
Kinderen met een Fixed Mindset denken dat ze geen fouten mogen maken, want dan zijn ze dom. Intelligentie ervaren zij als statisch. ‘Dit kan ik en dat kan ik niet’.
De intellectuele capaciteiten en talenten zien zij ook bij het ouder worden als vaststaand.
Bij een Groei Mindset denk je dat je kan leren en dat je slimmer wordt, dat je je verder kan ontwikkelen. Vervolgens denk je het niet alleen, maar je ervaart het ook. Bij de juiste feedback voor moeilijke opdrachten willen kinderen verder geprikkeld worden tot leren.
Met een Groei Mindset weten kinderen dat zij van fouten maken leren en zij voelen zich juist slimmer als zij moeilijke opdrachten mogen proberen zonder afgerekend te worden op de fouten. Ook bij het maken van fouten ervaren deze kinderen succeservaringen. Vanuit succeservaringen ontstaat er groei.
Veelal gaan wij in het onderwijs ook uit van de ‘gegeven’ capaciteiten van een kind. Hun mogelijkheden zijn immers vaak vastgelegd in scores op toetsen en in het IQ. Wij horen dan ook de vaak toegepaste uitspraak in het onderwijs ‘Het kind zit aan zijn of haar plafond’…..
Maar is het niet zo dat niet het IQ de grootste voorspeller is voor school – en maatschappelijk succes? Is het niet zo dat juist zaken als de executieve functies hier een grote voorspeller in zijn? Heeft dit dan geen grote relatie met wat Carol Dweck in haar onderzoek laat zien?
Gras groeit niet harder als je eraan trekt, maar wel met de juiste voeding en aandacht…
In hoeverre belemmeren wij dan kinderen tot presteren met ons onderwijs dat kennelijk gericht is op een Fixed Mindset? Moeten wij de feedback die wij geven niet eens goed onder de loep nemen?
Ik heb al eerder gepleit voor het afschaffen van de rode pennen en de strepen in onze klassen.
Anders feedback geven. Motiveren en uitdagen. Belonen voor inzet en motivatie in plaats van belonen van kennis. Een compliment voor het proces stimuleert tot verder proberen en daagt uit.
Complimenten vanuit vertrouwen (je bent op de goede weg… !) geven vertrouwen.
Horen wij niet allemaal liever dat wij op de goede weg zijn (Nog niet…..maar je bent op de goede weg) in plaats van onvoldoende, aandacht voor fouten eneen gevoel van ‘je voldoet niet aan de norm’…
Wat prikkelt? Wat daagt uit?
Vraag kinderen aan het eind van de dag welke uitdaging ze aangegaan zijn. Vraag kinderen wat ze geleerd hebben en misschien nog aandacht moeten of willen geven. Heb aandacht voor het proces.
Hoe vaak is de vraag welk cijfer ze voor een toets hebben…?
Carol Dweck geeft aan dat het een basaal mensenrecht zou moeten zijn dat kinderen groei op school moeten kunnen ervaren.
Terugdenkend aan het verbrandde schoolwerk vraag ik mij af of dit kind op zijn school groei heeft mogen ervaren…
‘Gras groeit niet harder als je eraan trekt, maar wel met de juiste voeding en aandacht…’
