Smartonderwijs Blogs

Een vol hoofd 'resetten'

3/10/2017

Een leerlinggesprek is altijd weer een moment vol eyeopeners. Wat kunnen ze hun problemen goed 'verwoorden' als je de tijd neemt en echt luistert.
Deze leerling is 15 jaar en zit op het VMBO. Hij heeft aan het eind van de dag zo'n vol hoofd dat er niets meer bij kan en hij niets meer wil vertellen.
Hij legt het zo duidelijk uit.

" Juf mijn hoofd is net als mijn slaapkamer wanneer er een enorme bende is....... ik kan er dan ook niets vinden. ....dan moet ik ook zoeken".
Hij is een tijdje stil en zoekt naar zijn uitleg......
"Ik ben soms duizelig als ik een vol hoofd heb.......weet u wat ik doe als mijn hoofd helemaal vol is? Ik kan dan niet meer praten...... ik moet dan tijd hebben om te 'restarten'".

Hij staat op en loopt heen en weer door het kamertje waar wij zitten. Ik vraag hem niet om te gaan zitten en laat hem lopen en geef hem de ruimte om te zoeken, want dat lijkt hij te doen tijdens zijn loopje door de ruimte.

"Als ik dan even kan doen wat ik leuk vindt..... dan kan ik op de 'resetknop' drukken..... Je restart je hoofd als je doet wat je leuk vindt........als ik thuis het beeldscherm opstart als ik uit school kom dan 'restart' ik........ dan loopt mijn volle hoofd leeg en kan ik alles vergeten............maar probleem is dat ik dan ook alles vergeet van wat er gebeurd is.... "

Een gesprek van grote waarde...

1 Comment

Leer kinderen in vertrouwen kwetsbaar te durven zijn

8/5/2016

1 Comment

Wie durft zich kwetsbaar op te stellen? Wat betekent dat.'...je kwetsbaar opstellen'?

Het betekent dat je jezelf bloot durf te geven, je durft je al handelend onzeker te voelen.
Hoe moeilijk is het dan om in jezelf te blijven geloven?

Kwetsbaar zijn wij vooral in de communicatie. In de communicatie met en naar anderen.
Wanneer kunnen wij ons kwetsbaar voelen in de communicatie?

Wanneer je niet goed weet hoe je je gevoelens moet verwoorden.
Wanneer je boos of verdrietig bent.
Wanneer je voor een groep mensen spreekt.
Wanneer je jezelf moet uitdrukken in een andere taal en dit graag goed wil doen.
Wanneer je jezelf moet voorstellen in een ‘voorstelrondje’.
Wanneer je gekwetst of boos bent.
Wanneer je niet op woorden kan komen.
Wanneer je stottert.
Wanneer je iets moet vertellen waar je je voor schaamt.
Wanneer je met mensen spreekt die je nog nooit gesproken hebt.

En zo zijn er nog tientallen momenten die je mogelijk ook zelf kan bedenken.

- Niet dom zijn, maar je dom voelen…..Wie herkent niet dat gevoel als je iets aan het vertellen bent, bijvoorbeeld tijdens een uitleg en je kan niet op een belangrijk woord komen. Wie hakkelt en stottert niet af en toe?

- Wie heeft zich nog nooit kwetsbaar of onzeker gevoeld tijdens een vergadering, wanneer je iets gevraagd wordt of wanneer je een mening moet geven of een stelling of idee moet verdedigen?

- Wie voelt zich niet stuntelig in een andere taal wanneer je heel graag iets wil verwoorden en dat graag perfect doet?

- Wie voelt de adrenaline stromen in een voorstelrondje en weet dat je zo aan de beurt bent en dan moet jij vertellen wie je bent?

Misschien herken je een of meer van deze punten. Misschien herken je dan de kwetsbaarheid en de onzekerheid. Wie vindt het geen probleem om zich kwetsbaar op te stellen in de communicatie? Wie durft daarin geheel zichzelf te zijn en alle verwachtingen die er zijn aan de kant te schuiven? Velen onder ons hebben hier last van.

Wij zijn net terug van een vakantie op Corfu en in ons favoriete restaurantje werd elke avond door de eigenaar gevraagd wat wij die dag gedaan hadden. Ik kan op de een of andere manier de ingewikkelde plaatsnamen niet onthouden. Wij zagen ook zoveel. Wat voelde ik mij dom als ik het niet kon vertellen, maar wij vertelden wel met handen en voeten wat wij gedaan hadden. Ik vond een oplossing… de avonden erop namen wij het boekje mee van Corfu en de kleine landkaart. Zo kwamen wij verder.

Wat maakt dat wij ons niet meer kwetsbaar durven opstellen.... ?? Is het schaamte, een gevoel van we doen het toch niet goed genoeg? Is het angst voor kritiek, angst om uitgelachen te worden, om fouten te maken? Zijn wij bang om ons minderwaardig te voelen?
Nu heb ik het in bovenstaande vooral over volwassenen. Maar hoe zit het met kinderen en dan ook vooral kinderen met leer- en gedragsproblemen? Kinderen met een taalontwikkelingsstoornis en ander leer- en gedragsproblemen moeten zich wel kwetsbaar opstellen, elke dag weer… er is altijd wel een verwachting om aan te voldoen. Wat moedig!!!

Vaak wordt je in je jeugd opgezadeld met schaamte. Dit gebeurt onbewust en ook al erg jong. Hoe makkelijk is het om te verbeteren i.p.v. complimentjes te geven. Hoe vlug zien wij ongewenst handelen ipv de nadruk te leggen op gewenst gedrag.
Dit doen wij ook in de communicatie naar kinderen. Hoe vaak wordt er in haast gezegd:
- “ik heb nu geen tijd” , “ik begrijp je niet”, “praat eens duidelijker”,
- “praat wat harder, zo kan niemand je verstaan”….
- Zinnen die in de grammatica bij jonge kinderen niet goed zijn worden vaak aangegeven als ‘fout’ en dan wordt er gezegd hoe ze het wel moeten zeggen.

Allemaal goed bedoelde handelingen en reacties die helaas de onzekerheid vergroten en dus de schaamte…..

Natuurlijk kan deze benadering ook anders:

“kan je het nog een keer vertellen, ik heb niet goed geluisterd”

Als een kind uit onzekerheid in de klas zacht praat, dan kan je gewoon voor de rest van de groep (zonder opmerkingen) herhalen wat het kind zei. “ oh jij zei”…. of “jouw antwoord is ….”
Zinnen die grammaticaal niet kloppen, of vervoegingen van woorden die niet juist zijn, herhaal je zonder duidelijk te verbeteren de zin of het woord op de juiste manier.

Een voorbeeld van mijn kleinzoon van 3 die af en toe prachtige uitspraken heeft. “Oma die vlieg is dood, hij levert niet meer” , mijn antwoord: “ja lieverd die ‘leeft’ niet meer”. (Waarbij ik lachend denk…. En hij levert ook niets meer)
Of zijn opmerking terwijl hij wijst naar een plekje op zijn arm…”oma ik ben onderstoken door een mug” , “goh heeft een mug jou gestoken?”

Kinderen mogen nooit bang worden om te spreken. Vaak ontstaat deze angst als jong. Laat kinderen zich vooral vrij voelen om fouten te maken. Het gevoel niet goed genoeg zijn, ontstaat juist in de jonge jaren van het kind. Leer ze om met vertrouwen te spreken. Te spreken tegen anderen, te spreken als ze iets uit willen leggen en neem gerust de tijd om er naar te luisteren en met de juiste vragen de bedoeling helder te krijgen. Laat niet merken dat je geen tijd hebt of kap het verhaal niet af . Maak ze bestand tegen deze schaamte door ze juist in de communicatie veel vertrouwen mee te geven.

Kinderen met leerproblemen, kinderen met TOS of kinderen met andere stoornissen zoals autisme hebben deze schaamte al op kleuterleeftijd flink opgebouwd. Ze worden niet begrepen of begrijpen zelf de aangeboden taal niet. Juist deze kinderen moeten wij bestand maken tegen dit gevoel van schaamte. Hoe geven wij ze wat zelfvertrouwen terug?
Deze kinderen moeten wij vooral het gevoel geven dat ze goed genoeg zijn ondanks hun ‘handicap’ die zij als een tekortkoming ervaren.

Maak van deze kinderen kleine tovenaars. Leer ze spreuken zoals ezelsbruggetjes en spreuken met positieve uitspraken over zichzelf (affirmatiekaartjes met kwaliteiten, beloningskaartjes, bijvoorbeeld de ‘Eigenwijsjes’) en geef ze handvatten en vooral begrip. Benader positief wat positief is en geef ze ruimte in de communicatie.

Schaamte is schadelijk voor elke ontwikkeling. Ontwikkeling in het leren op school en in de ontwikkeling als mens. Hoe kunnen wij onszelf laten zien? Hoe kunnen wij deel uitmaken van de maatschappij als we doodsbang zijn van schaamte voor wat anderen van ons zullen denken en omdat je je als kind niet goed genoeg voelt.
Kinderen met leerproblemen andere stoornissen vertonen dagelijks een dosis grote moed. Het zijn de kleine leeuwen in een arena. Lauwer ze juist daarom!

In het boek ‘De kracht van kwetsbaarheid’ van Brene Brown staat het volgende:
Schaamte leidt tot angst, angst leidt tot risicomijding en dit is funest voor de ontwikkeling van elk persoon, voor de motivatie en voor het presteren. Dus is een goed gevoel van eigenwaarde is van groot belang.
Tevens geeft ze aan dat iedereen schaamte voelt, want (schrijft ze) ‘mensen zonder schaamtegevoel zijn niet in staat tot empathie en het voelen van connectie…, maar niemand wil schaamte voelen, niemand wil denken ‘ik ben niet goed genoeg’.

Blijf dus vooral communiceren met deze kinderen. Laat vooral zien wat ze wel kunnen en maak ze weerbaar tegen schaamte. Vraag kinderen wanneer het niet gaat, vraag wat moeilijk is, wat zijn hun grote en kleine hindernissen? Welke twijfels hebben ze, wat hindert hen in hun communicatie, wat hindert hen in het begrijpen van taal?
Wanneer je deze kinderen vertrouwen geeft zal de schaamte verschrompelen en zullen ze minder kwetsbaar zijn. Kinderen moeten weten dat ze het waard zijn om lief te hebben en erbij te horen.

Kinderen die zich schamen en bang zijn, vertonen dit ook in hun gedrag. Vervolgens rekenen wij ze weer af op hun gedrag en zien we de achterliggende oorzaak niet.
Wat is hierin onze taak als volwassenen….?

Geef kinderen vertrouwen en laat hen in vertrouwen kwetsbaar durven te zijn zonder schaamte… Laat ze weten en voelen goed genoeg te zijn!

1 Comment

TOS een onzichtbare handicap

4/30/2016

5 Comments

In de afgelopen maanden bleek tijdens mijn workshops dat er meer dan eens geopperd werd door deelnemers dat TOS een onbekend begrip was. Zo heb ik een paar keer de opmerking gehoord “voor deze workshop had ik nog nooit van TOS gehoord". Dit was voor mij meer dan verbijsterend.
Is het echt zo dat deze problematiek in het onderwijs nog zo onbekend is?
TOS (voorheen ESM) staat voor taalontwikkelingsstoornis.
Bij TOS spreken wij van moeite met begrijpen van taal, lezen van taal en gebruiken van taal.

Woordvorming/ zinsbouw
Auditieve verwerking
Spraak/ klanksysteem
Woordenschat/ taalbegrip
Taalgebruik (pragmatiek)

TOS is geen (nieuwe) problematiek van nu. TOS is geen ‘moderne’ stoornis. TOS is een niet erkende stoornis. TOS is een taalontwikkelingsstoornis in de breedste zin van het woord. TOS is een probleem met betrekking tot de communicatieve redzaamheid.
TOS is een onzichtbare handicap en vaak maken wij de fout om bepaalde kenmerken die wij in de klas signaleren te benoemen als ongewenst gedrag:

ongemotiveerd
ongeconcentreerd
agressief, kort lontje
luistert niet, let niet op, weet nooit waar wij zijn in het boek
is een chaoot
kan het niveau niet aan
emotioneel jong
verlegen en teruggetrokken etc.

Natuurlijk is er overduidelijk een relatie tussen problemen met de communicatieve redzaamheid en gedragsproblemen.
Eenmaal bewust van de vragen die er zijn over wat is TOS en hoe herken ik dit in mijn klas, ben ik mij voor de daaropvolgende workshops gaan verdiepen in de prevalentie cijfers. Wat wordt er in de klas over het hoofd gezien? Klopt het dat het niet ‘gezien’ wordt bij jonge kinderen op school? Is TOS een problematiek waar men op school te weinig mee geconfronteerd wordt of weet men niet wat men moet herkennen en doen wij deze kinderen in hun schoolloopbaan veel te kort?

Met schrik dacht ik terug aan mijn eerste jaren als IB-er zo rond 1990…. Toen werd er over dyslexie en ADHD vaak gezegd dat het een modern probleem was. Kinderen met een dyslexie verklaring in de klas of met een ADHD indicatie waren toen nog minimaal…. Wij moesten nog leren signaleren en er was onvoldoende kennis over deze problematiek. Hoe kan het dat in een tijd waar men van alles lijkt te weten in de klas over ADHD, autisme, dyslexie, dyscalculie er zoveel onbekendheid is over TOS.

De feiten:

-    Er zijn minstens zoveel kinderen met TOS als met ADHD.
-    Er zijn veel meer kinderen met TOS dan met autisme.
-    In elke klas van 30 leerlingen zijn er ongeveer 2 kinderen
     met een (TOS) taalontwikkelingsstoornis.
-   TOS en dyslexie als co- morbiditeit: 40% (Spear-Swerling 2006)
     en 50% bij 8 jarige leeftijd dyslexie (de Bree ea, 2012).

Prevalentiecijfers:

Taalontwikkelingsstoornis: 7,4% (Tomblin e.a., 1997, Bishop, 2010)
Dyslexie 5% (Internationaal tussen 2 en 10 procent (Blomert, 2005)
Autisme spectrum stoornis: 1% (DSM-V, 2013)
ADHD: 5% (DSM-V, 2013)
TOS en ASS: 3,9%(Conti-Ramsdene.a., 2006)

- TOS en ADHD: 30%-20%, afnemend bij het ouder worden.(Redmonde.a., 2014)

Deze cijfers liegen er niet om en het is dus zeker wenselijk dat er meer aandacht voor komt voor kinderen die echt lijden onder deze problematiek. Gedrag dat in de klas verkeerd geïnterpreteerd kan worden als ‘lui’, ‘ongemotiveerd’, ‘niet oplettend’ etc.
Kinderen die zonder de juiste hulp en aandacht een negatief zelfbeeld opbouwen en lager zullen scoren dan dat ze met de juiste hulp zouden kunnen behalen. Eerlijke kansen in het onderwijs…
Hoeveel van deze problematiek wordt er besproken op de PABO’s?
Wordt er überhaupt aandacht besteed op de PABO’s aan het signaleren van problemen met betrekking tot de communicatieve redzaamheid?
Voordat wij weer nieuwe aanpassingen gaan krijgen in het onderwijs, zoals 2 jarigen naar school sturen, moeten wij misschien eerst even de opleidingen onder de loep nemen van de mensen die wij met een goede bagage voor de groep willen plaatsen.
Pas dan, wanneer de kennis van de mensen voor de groep meer gericht wordt op wat zij in de groep moeten ondersteunen zal het onderwijs 'passender' worden. Vanuit kennis (die niet alleen methodieken behelst) is er begrip en vanuit begrip en kennis kan men ondersteunen en onderwijs bieden aan die kinderen die met een hulpvraag aan het onderwijs deelnemen.

5 Comments

Blind en doof voor TOS?

3/13/2016

4 Comments

Tijdens een verjaardag ving ik een gesprek op, naast mij, tussen twee vriendinnen. Een van hen heeft een dochter van net 4 jaar en daar ging het gesprek over. Gesprekken afluisteren is niet mijn ding, maar als je er naast zit en je hoort dat het gaat over de zorg omtrent de ontwikkeling van een kind lukt het mij niet om mijn oren te sluiten.

De moeder van dit meisje vertelde dat ze nu voor het eerst naar school ging, groep 1. Ze had het heel spannend gevonden en was in de eerste dagen erg verdrietig thuisgekomen, omdat ze niet begrepen werd door klasgenootjes en ook de juf begreep haar niet altijd. Nu leek het alsof er wat verbetering was in de situatie en ze had nu een andere en meer ervaren juf.
Naarmate het gesprek vorderde begreep ik dat het ging om een meisje van 4 met ernstige articulatie problemen en spraaktaal problemen. Een meisje dat zich in de communicatie vooral redde door dingen aan te wijzen. Een meisje dat vaak niet goed te verstaan was en vaak een gevoel van onvermogen had op dit gebied.

De moeder vertelde dat het meisje al vanaf een jaar of drie naar logopedie ging en dat de logopediste wel enige vooruitgang boekte. Er brandden op dat moment allerlei vragen op mijn tong, maar in hoeverre kan je in zo’n gesprek ‘inbreken’? De vriendin vroeg of er vanuit de logopedie niet gewezen was op verder onderzoek bij een audiologisch centrum zodat er extra begeleiding voor het meisje en de school aangevraagd kon worden. Deze vraag deed mij vermoeden dat deze vriendin zelf mogelijk in het onderwijsveld werkzaam is en ik was dan ook blij met die vraag. De moeder antwoordde helaas dat dit volgens de logopedist niet nodig was, want er werd wel vooruitgang geboekt. Wat schrok ik van dit antwoord!

Dit gesprek was een aantal weken geleden en het laat mij tot op vandaag de dag niet los. Ook al zou ik ingegrepen hebben in het gesprek, moeder bleek een rotsvast vertrouwen te hebben in de logopediste in de buurt. Ik vraag mij dan ook af waarom de school niet meteen actie onderneemt….?? Ook school kan adviseren om verder onderzoek op te starten, school kan dit ook zelf aanvragen en zelfs starten met een consultatie bij cluster 2. Dit kind heeft mogelijk al een achterstand in te lopen en zowel school, de logopediste, de ouders en het kind zouden gebaat zijn bij de hulp en expertise vanuit cluster 2.
De problemen die dit kind zal tegenkomen op het gebied van presteren, op het gebied van de communicatie en dus zeker ook op sociaal emotioneel gebied is enorm. Gedragsproblemen (introvert of extrovert) liggen om de hoek!

Enkele feiten uit onderzoek:
Er zijn volgens de statistieken minstens zoveel kinderen met TOS als met ADHD:
Prevalentie (Tomblin e.a., 1997, Bishop, 2010):
- Taalontwikkelingsstoornis: 7,4%
- ADHD: 5%
In elke klas van 30 leerlingen zijn er ongeveer 2 kinderen met een taalontwikkelingsstoornis.
Zo blijkt bij TOS en dyslexie (comorbiditeit) een prevalentie van 40% (Spear-Swerling 2006)
en 50% bij op 8 jarige leeftijd dyslexie (de Bree ea, 2012).
- De prevalentie dyslexie alleen is volgens de onderzoekers 5% (Internationaal tussen 2 en 10 procent (Blomert,2005)

In een bericht van het NVA (Nederlandse vereniging voor Autisme) staat:
“Het CBS maakte bekend dat 2,8 % van de Nederlandse kinderen (4 tot 12 jaar) volgens hun ouders een ASS heeft”
http://www.autisme.nl/autisme-onderzoek/onderzoek-naar-autisme/prevalentiecijfers-over-autisme.aspx
Dit zou dus betekenen dat TOS vaker voorkomt in de klas dan autisme…

Wordt het dus geen tijd dat wij ons als onderwijsprofessionals (en daarbij zeker ook de bahandelaars) ons meer verdiepen in een taalontwikkelingsstoornis. Wat zijn de signalen, welke hulpvragen liggen er dan bij de kinderen, wat kunnen wij bieden en wat zijn alle mogelijke gevolgen? Wat kan je als leerkracht en als logopedist voor deze kinderen betekenen?

Vanmorgen zag ik ook bij het lezen van het nieuws deze kop: ‘Iedereen blind voor taalproblemen kind’
http://www.telegraaf.nl/binnenland/25379615/__Iedereen_blind_voor_taalproblemen_kind__.html?utm_source=mail&utm_medium=email&utm_campaign=email
Je zou het echt gaan geloven……
- Observeer
- Luister naar het kind
- Bij twijfel…… verwijs door!!

Voor de ontwikkeling van een kind is het uitermate belangrijk om een TOS tijdig te herkennen. Dit kan vaak al op erg jonge leeftijd en zou ook moeten.
Er zijn een aantal belangrijke signalen. Het hoeft niet te wijzen op een taalontwikkelingsstoornis, maar het is belangrijk om er aandacht aan te schenken.
Als ouder kan je bij twijfel altijd contact opnemen met een audiologisch centrum in de buurt.

Al vanaf heel jong kan men bij het AC uitgebreid onderzoek doen naar de taalontwikkeling van het kind. Wanneer er vroeg gesignaleerd wordt kunnen er een hoop problemen voorkomen worden en is vroege interventie mogelijk.

Waar kan je op letten:
Praat je peuter nog niet? Lijkt een kind in jouw klas anderen niet goed te begrijpen? Kent je kind weinig woorden Heeft het moeite om op een woord te komen Is je kind slecht verstaanbaar Maakt het veel fouten bij het maken van zinnen, maakt het kind erg korte zinnen die niet in verhouding tot de leeftijd zijn. Of begrijpt het kind vaak anderen niet, maar spreekt het wel voldoende. Het kind is opvallend stil en praat te weinig. Het kind wordt verdrietig of boos als het niet begrepen wordt.

Ik hoop dat kinderen met TOS gezien en gehoord gaan worden en dat wij niet blind en doof zijn voor deze problematiek!

Hieronder de signaleringsposters van Kentalis.
Andere downloads over TOS vindt u op de website van Kentalis. http://www.ikenkentalis.nl/tos/downloads-tos/

tos_signaleringsposter.pdf
File Size:	1230 kb
File Type:	pdf

Download bestand

poster_herkennen_signalen_tos_babys_-_peuters.pdf
File Size:	746 kb
File Type:	pdf

Download bestand

4 Comments

Tolerantie

1/1/2015

0 Comments

Ik mag anders zijn......

Tolerantie ....

Vanmorgen keek ik zoals op elke Nieuwjaarsochtend naar het Nieuwjaarsconcert. Puur traditie en genieten, al van jongs af aan. Mijn wereldje met balletdanseressen en mooie muziek.

Het gevoel dat je als kind dan kan voelen dat alles in de wereld mooi is. Als kind deed je als 'paard' mee op de Radetzky mars en bij “Der schonen blauen Donau' het stille genieten en de ontroering. Dit jaar wilde ik dit met een hashtag (#Nieuwjaarsconcert) op Twitter zetten hoezeer ik er van genoot. Vervolgens wilde ik ook zien hoeveel andere mensen er nu eigenlijk net zo van genoten als ik......

Op dat moment is eigenlijk het hele beeld dat ik al jaren had opgebouwd verstoord. Ik werd geconfronteerd met tweets van volwassen die het nodig vonden en vinden om andere volwassenen af te branden. Opmerkingen over het publiek, over de dirigent, over de muzikanten, maar de vervelendste over de presentator.

Tot en met 2014 was Joop van Zijl de presentator en dat was dit jaar voor het eerst Edwin Rutten ( ome Willem). De opmerkingen op Twitter waren naar en negatief en op de man gericht. Terwijl er iemand zat die de presentatie moest overnemen van een man die het 30 jaar heeft gedaan. Ongelooflijk zoals wij volwassenen dan kennelijk vinden dat wij iemand publiekelijk en via het internet belachelijk mogen maken en lukrake opmerkingen over zijn kennen en kunnen mogen geven. De flauwe grappen hielden niet op. Deze man deed enorm zijn best en ging het eigenlijk niet om het concert......?

Hoe makkelijk zeggen en schrijven wij kritiek en hoe moeilijk is het om een compliment te geven voor veel mensen. Was/ is Nederland nu zo'n tolerant volk??? Mijn gevoel van alles wat mooi zou moeten zijn tijdens zo'n concert was weg...

Wat ik wil zeggen en wat meteen bij mij opkwam is, welk voorbeeld zijn wij voor de kinderen? Hoe leren wij kinderen tolerantie en tolerant zijn? De kranten en social media staan vol over het pesten en het ontbreken van respect voor elkaar onder kinderen op het internet. Men vindt dat kinderen hier een hoop in te leren hebben, wat zeer zeker ook zo is, maar van wie leren zij dit? Wie geven hier een voorbeeld in aan de kinderen?

Leren wij kinderen hoe mooi en belangrijk het is om complimentjes (via het internet) te geven? Gewoon een mooi compliment te “tweeten” of te zeggen? Wat ik vanmorgen zag stemde mij dus bezorgd. Op de internetsite van Art1.nl (2005) staat dat kinderen tolerantie moeten leren in de praktijk. (http://www.art1.nl/artikel/4144-Kinderen_moeten_tolerantie_in_de_praktijk_leren)

Iedereen moet zich veilig en welkom voelen. Zo staat er in het artikel: "......Micha de Winter wees op het belang van het aanleren van democratische omgangsvormen in de opvoeding. Het omgaan met verschillen maakt hier een wezenlijk deel van uit. Het is heel moeilijk om kinderen tolerantie bij te brengen. Kinderen denken bijna van nature in 'wij' en 'zij'. Kinderen moeten tolerantie in de praktijk leren door te oefenen met zich in te leven in de ander."

Hoe leren kinderen tolerantie en inleving in de praktijk als wij deze voorbeelden niet voldoende geven? Pesten op school willen wij aanpakken met respect voor elkaar, waarden en normen in de klas, in de maatschappij en op het internet.

Het onderwijs staat nu in het teken van opbrengstgericht werken. Welke opbrengsten vinden we belangrijk? Hoe gaan we die opbrengsten bereiken? Opbrengsten die moeten bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling van kinderen. Dit is overigens een van de kerndoelen van het primair onderwijs (min OCW 2006). Actief deelnemen aan de maatschappij vraagt dus om de juiste voorbeelden.
Aandacht en respect voor de gevoelens van elkaar is en moet een belangrijk uitgangspunt zijn in onze maatschappij en in het onderwijs. Zeker nu binnen passend onderwijs, het nieuwe onderwijs met alle kwetsbare kinderen die een plek in de groep moeten krijgen. Zeker nu is tolerantie een heel erg belangrijk onderdeel van onderwijs en opvoeding. Empathie en inlevingsvermogen. Niet alleen de kinderen, maar ook wij volwassenen.

Zo zal je je als leerkracht ook moeten kunnen inleven in hoe het voor het kind is met een beperking in een groep met competitie. Maar ook, hoe het is voor die collega met die 'opstandige' groep om daar elke dag weer een uitdaging in te zien.
Hoe het is voor dat kind in de klas die elke dag met buikpijn naar school gaat....? Inleving, empathie, tolerantie, respect.... Kunnen we dit? Kunnen we dit leren aan kinderen? Als we dit van kinderen gaan verwachten, kunnen wij dan zelf als professional, als ouder het voorbeeld geven? Wie is verantwoordelijk voor het aanleren van de sociale vaardigheden bij kinderen? De school, de ouder, de maatschappij?

Ik schrok van wat ik op internet zag vanmorgen. Ik wil het vertrouwen niet kwijt raken en ik laat dat ook niet gebeuren, toch ben ik boos! Kinderen straffen wij als ze intolerant zijn en respectloos. Wie tikt de grote mensen op hun vingers?

Voor nu wil ik afsluiten met een gedicht dat ik vond op internet (oneness4ever.nl) Gedicht Als Kinderen .............. (Dorothy Law Nolte).

Als kinderen leven met kritiek, leren ze te veroordelen.
Als kinderen leven met vijandigheid, leren ze te vechten.
Als kinderen leven met medelijden, leren ze medelijden met zichzelf te hebben.
Als kinderen belachelijk worden gemaakt, leren ze verlegen te zijn.
Als kinderen leven met jaloezie, leren ze afgunst te voelen.
Als kinderen leven met schaamte, leren ze zich schuldig te voelen.
Als kinderen leven met bemoediging, leren ze zelfvertrouwen.
Als kinderen leven met tolerantie, leren ze geduldig te zijn.
Als kinderen leven met lof, leren ze hoe het is om gewaardeerd te worden.
Als kinderen leren met acceptatie, leren ze lief te hebben.
Als kinderen leren met goedkeuring, leren ze dat ze oké zijn.
Als kinderen leven met erkenning, leren ze dat het goed is om een doel voor ogen te hebben.
Als kinderen leren delen, leren ze gul te zijn.
Als kinderen leven met oprechtheid, leren ze trouw aan de waarheid te zijn.
Als kinderen leven met eerlijkheid, leren ze rechtvaardig te zijn.
Als kinderen leven met vriendelijkheid en consideratie, leren ze respect.
Als kinderen leven met veiligheid, leren ze vertrouwen te hebben in zichzelf en in degenen om hen heen.
Als kinderen leven met vriendschap, leren ze dat de wereld een aangename plek is om in te wonen.

Ik wens jullie allen Een gelukkig 2015

"Een reis van duizend mijlen begint met een enkele stap....."

0 Comments

Een goed gesprek ....Deel 1

8/30/2013

3 Comments

Een goed gesprek.... bij werkhoudingsproblemen en gedragsproblemen

Communiceren is op zich al een kunst. Zeker in een tijdperk waarin communiceren vooral plaats vindt via social-media.
Praten met je leerling (maar ook thuis met je kind) is een kunst op zich.
Kinderen moeten we zien als volwaardige gesprekspartners. Wanneer deze stelling serieus wordt genomen is er al een enorm winstpunt. Wij willen ook graag dat er in een gesprek naar ons geluisterd wordt en dat deze betrokkenheid vooral blijkt uit gerichte vragen en doorvragen op een positieve en opbouwende manier. Zoals ik al zei...een hele kunst op zich.
Een gouden regel is in ieder geval: maak tijd en reserveer deze tijd voor het kind. Zorg dat je niet gestoord kan worden, kijk niet op je horloge en vooral...zet je mobieltje even uit.

Dan de gespreksvoering.... Er zijn 7 gouden vragen die een ieder paraat zou moeten hebben in een gesprek met het kind. Deze vragen zijn vooral toepasbaar wanneer er signalen zijn van gedragsproblemen of werkhoudingroblemen. Gesloten vragen en afspraken van alleen de kant van een volwassenen leveren geen betrokkenheid van het kind op en ook geen informatie, maar voornamelijk alleen ja en nee antwoorden.

De zeven gouden vragen zijn:

1 wat gaat er allemaal al erg goed? Hoe is je dat gelukt?
2 stel je kon toveren....wat zou dan anders gaan?
3 wat is er nodig om dat te kunnen bereiken
4 wat zouden wij kunnen doen voor jou?
5 wat doe jij al om een klein begin te maken in die richting?
6 wanneer ging het al een beetje goed en hoe deed je dat?
7 als je dat vaker zo aanpakt , wat zou dan beter gaan?

Maak een verslag van dit gesprek en doe dit samen met het kind. Zet de afspraken er onder en spreek meteen een vervolggesprek af ( liefst binnen een week) waarin de afspraken geevalueerd worden. Zet samen je naam onder de afspraken om zo aan te geven dat het een serieuze afspraak is.

Bovenal is het belangrijk dat we het kind serieus nemen en ook het gesprek.

3 Comments

Autisme in het VO

3/17/2013

0 Comments

De overgang van het basisonderwijs naar het VO is voor elk kind een erg grote stap die veel veranderingen met zich mee brengt. Wanneer je dan ook een diagnose Autisme hebt ervaar je deze overstap als een nog grotere drempel dan leeftijdsgenootjes zonder deze diagnose.
Voor kinderen met 'ass' is het een overgang naar een wereld die voor hun niet duidelijk is, weinig structuur biedt, veel onzekerheden en dus onveilig is.
Wat zou deze kinderen hulp bieden in situaties die problemen kunnen oproepen?

Relaties met docenten
De overstap naar het VO betekent verschillende docenten op een dag. Gelaatsuitdrukkingen en gebaren worden slecht opgemerkt of niet juist geïnterpreteerd. Vaak is er weinig idee van wat er in een ander omgaat.
Beoordelingen worden verkeerd begrepen en soms alleen als kritiek ervaren.
Ook is er weinig wederkerigheid in communicatie.
Wat helpt:
Maak samen met de leerling een faciliteiten kaart die aangeeft waar de leerling behoefte aan heeft en wat elke doent (ook invallers) getoond kan worden door de leerling, wanneer deze zich niet begrepen voelt.
Maak samen met de leerling een afspraken kaart (met niet te veel punten) waar school en leerling zich aan houdt.
Geef uitleg in duidelijke, concrete taal die maar op 1 manier begrepen kan worden.
Herhaal zo nodig en vraag de leerling wat hij van jouw uitleg begrepen heeft.
Wees punctueel en betrouwbaar met afspraken.
Verwacht geen wederzijdse relatie, maar een goed functioneren van het kind.
Maak afspraken over hoe de leerling hulp kan vragen, dit kan geoefend worden.
De mentor of een vertrouwenspersoon/coach heeft een vaste dag/tijdstip in de week waarop er een gesprek is m.b.t afspraken, roosters, veranderingen e.d.
Er zijn heldere, eenduidige regels, schema's en afspraken. Deze worden in de agenda bewaard en zijn gevisualiseerd, zoals bijv. ook een plattegrond van de school. Lijst met afkortingen van de namen van de docenten en van de vakken.
Pas regels eventueel aan de leerling aan in overleg met de leerling. Bijvoorbeeld in de pauze mag hij/zij in een rustige ruimte eten etc.

Schoolwerk
Er is sprake van een traagwerkende informatieverwerking waardoor er informatie of instructie wordt gemist.
Er is geen sprake van onwil, maar van geheugenproblemen, er wordt van alles vergeten.
Functies als luisteren en schrijven kunnen moeilijk worden gecombineerd en overschrijven levert problemen op. Snel aantekeningen maken kan deze leerling niet zonder hele stukken te vergeten.
Wat helpt:
Geef extra tijd, herhaal de instructie. Dicteer de leerstof niet op tempo.
Visualiseer opdrachten bijvoorbeeld op het (smart)bord. Print aantekeningen die op het smartbord staan uit en geef deze aan de leerling mee. Geef overzichten en ondersteun de leerling bij het juist invullen van zijn huiswerk. Controleer met regelmaat zijn/ haar agenda (mentor).
Noteer huiswerk op een vaste tijd en plaats, hier zou een schoolafspraak wenselijk in zijn.
Biedt de leerling ezelsbruggetjes om minder te vergeten.

Overgevoelige zintuigen
Drukke aula's, rumoerige klassen, gymlokalen, een druk plein, excursies....ruimtes die veel prikkels opleveren. Aan het eind van de dag zijn deze kinderen erg moe. Deze overgevoeligheid vraagt heel veel enegie. Bepaalde omgevingsgeluiden, een druk ingerichte klas, fel licht enz kan tot een overprikkeling leiden.
Wat helpt:
Bespreek met de leerling wat voor hem/ haar 'verkeerde' prikkels zijn.
Sta de leerling toe om in pauzes een rustige ruimte op te zoeken. Bespreek met de leerling dat bij een overprikkeling in de klas, de leerling een time-out plek heeft buiten de klas. Sta de leerling toe te werken met een koptelefoon op tijdens bijvoorbeeld zelfstandig werken.
Hou rekening bij onverwachte oefeningen zoals een brandalarm, bereid deze kinderen hierop voor. Weet dat onverwachte gebeurtenissen altijd een reactie oproepen bij deze leerlingen.

Taalproblemen
Deze leerlingen kunnen gevoelens en emoties niet of moeizaam verwoorden. Hoofd- en bijzaken worden verward en opbouw in een verhaal is er niet. Vaak wordt er een verhaal gestart die niet aansluit bij de belevingswereld van de toehoorder. Kinderen met autisme kunnen fictie en werkelijkheid verwarren.
Ze hebben moeite met het verschil tussen letterlijke en figuurlijke taal. Ze begrijpen uitspraken niet die fuguurlijk bedoeld zijn en ook de sarcasme in taal niet.
Wat helpt
Werk met een emotiemeter om te laten verwoorden hoe ze zich voelen. Wanneer bepaalde emoties besproken moeten worden omtrent schoolzaken werk dan eventueel aan de hand van een 'schaling'. Visualiseer gebeurtenissen met een woordweb, mindmap of een schema. Dit geeft ze houvast bij het vertellen van hun verhaal en je biedt ze kaders en structuur.
Wanneer een gebeurtenis uitgelegd moet worden hebben ze eerst tijd nodig om rustig te worden.
Help de leerling bij het verwoorden van een gebeurtenis aan de hand van de vijf vragen 'wie, wat, waar, wanneer en hoe'.
Wees duidelijk en concreet in taalgebruik zonder bijbedoelingen.
Geef geen onverwachte beurt in de klas.
Geef ze tijd om over een vraag na te denken. Zeg dat je eerst bij andere kinderen begint, zodat ze hun eigen antwoord rustig kunnen formuleren.

Proefwerken en examens
Deze situaties roepen ook bij deze kinderen extra stress op. Om zich goed te kunnen concentreren hebben ze een prikkelarme omgeving nodig.
Wat helpt:
Laat ze in een aparte ruimte zitten en geef ze extra tijd. Afhankelijk van de auditieve verwerkingsproblematiek kan er behoefte zijn aan extra visuele of auditieve ondersteuning.
De toets dient vooral overzichtelijk te zijn.
Voeg bij openvragen een schema toe om structuur te bieden aan het antwoord (wie wat waar wanneer hoe en waarom)
Leg ze vooraf een goede strategie uit bij multiple choice vragen. Deze kunnen veel verwarring veroorzaken en dus paniek bij de leerling onder tijdsdruk.
Niet te veel opdrachten op 1 pagina, dit leidt af en maakt onrustig.
Onverwachte toetsen kunnen een paniek reactie tot gevolg hebben, probeer deze te vermijden.

Gymnastieklessen
Er is veelal sprake van een onhandige en soms houterige motoriek.
Moeite met inschatten van een eigen positie in de ruimte. Inschattingen van bewegingen is moeilijk, ook van objecten zoals van een bal.
Ze lopen kans niet gekozen te worden bij een partij zoals bij balspelen en lopen zeker kans gepest te worden. bescherm ze hierin.
Wat helpt:
Laat de leerling niet verplicht zijn overal aan mee te doen. Als je vermoedt dat bepaalde kinderen altijd bij een partij als laatste worden gekozen, laat kinderen dan niet kiezen, maar maak zelf de partijen op nummer of zo.
Leg de leerling van te voren uit wat de les wordt, geef eventueel een taak bij de voorbereiding.

Huiswerk
De leerling vergeet veel te noteren. Vergeet boeken en schriften mee te nemen. Heeft huiswerk verkeerd genoteerd.
Wat helpt
Er is al het nodige hierboven geschreven. Zorg in ieder geval voor telefoonnummers of emailadressen van de hierin 'betrouwbare' leerlingen. Zorg ook dat er eventueel huiswerk op de website van school staat.
Een extra set boeken thuis kan uitkomst bieden.
Een lijst per dag in de agenda met boeken en schriften die mee moeten.
Besef dat het geen vergeten uit onwil is. Belonen omdat het goed gaat heeft meer impact dan altijd straf krijgen omdat het weer vergeten is. Help de leerling bij het vinden van een juist hulpmiddel om te zorgen dat er een succeservaring is.

Vraag wat de leerling nodig heeft. Vraag waar hij/ zij tegen aanloopt. Vraag hoe je kan helpen. Luister naar de uitleg van de leerling.

0 Comments

Smartonderwijs Blogs

Een vol hoofd 'resetten'

Leer kinderen in vertrouwen kwetsbaar te durven zijn

TOS een onzichtbare handicap

Blind en doof voor TOS?

Tolerantie

Een goed gesprek ....Deel 1

Autisme in het VO

Bernadette Sanders

Archief

Categorieën

Over SMARTonderwijs

SMARTPages

Sma﻿﻿rt﻿onderwijs Blogs﻿

Een vol hoofd 'resetten'

Leer kinderen in vertrouwen kwetsbaar te durven zijn

TOS een onzichtbare handicap

Blind en doof voor TOS?

Tolerantie

Een goed gesprek ....Deel 1

Autisme in het VO

Bernadette Sanders

Archief

Categorieën

Over ﻿﻿SMARTonderwijs﻿﻿

SMARTPages

Smartonderwijs Blogs

Over SMARTonderwijs