Smartonderwijs Blogs

Een vol hoofd 'resetten'

3/10/2017

Een leerlinggesprek is altijd weer een moment vol eyeopeners. Wat kunnen ze hun problemen goed 'verwoorden' als je de tijd neemt en echt luistert.
Deze leerling is 15 jaar en zit op het VMBO. Hij heeft aan het eind van de dag zo'n vol hoofd dat er niets meer bij kan en hij niets meer wil vertellen.
Hij legt het zo duidelijk uit.

" Juf mijn hoofd is net als mijn slaapkamer wanneer er een enorme bende is....... ik kan er dan ook niets vinden. ....dan moet ik ook zoeken".
Hij is een tijdje stil en zoekt naar zijn uitleg......
"Ik ben soms duizelig als ik een vol hoofd heb.......weet u wat ik doe als mijn hoofd helemaal vol is? Ik kan dan niet meer praten...... ik moet dan tijd hebben om te 'restarten'".

Hij staat op en loopt heen en weer door het kamertje waar wij zitten. Ik vraag hem niet om te gaan zitten en laat hem lopen en geef hem de ruimte om te zoeken, want dat lijkt hij te doen tijdens zijn loopje door de ruimte.

"Als ik dan even kan doen wat ik leuk vindt..... dan kan ik op de 'resetknop' drukken..... Je restart je hoofd als je doet wat je leuk vindt........als ik thuis het beeldscherm opstart als ik uit school kom dan 'restart' ik........ dan loopt mijn volle hoofd leeg en kan ik alles vergeten............maar probleem is dat ik dan ook alles vergeet van wat er gebeurd is.... "

Een gesprek van grote waarde...

0 Comments

Passendonderwijs: Autisme en begeleiding vanuit cluster 2

5/20/2014

0 Comments

De huidige clusterindeling is verdwenen met ingang van augustus 2014 en de scholen voor cluster 3 en 4 gaan op in de samenwerkingsverbanden, terwijl cluster 1 en 2 landelijk werkende instellingen zijn geworden.

Cluster 2 betreft leerlingen met problemen in de auditieve waarneming en m.b.t. de communicatieve redzaamheid.
Kinderen met autisme vinden we juist ook vooral veel in deze doelgroep. Kinderen met autisme hebben juist veel problemen m.b.t. de communicatieve redzaamheid.
Wanneer er sprake is van gedragsmatige problemen of een cognitieve of fysieke beperking dan valt deze problematiek buiten cluster 2.

Wat valt er dan m.b.t. autisme binnen het cluster 2 hulpaanbod?

Op de website van het steunpunt voor autisme staat het volgende...:
Een leerling met autisme omschreef zijn stoornis als “ mijn hersenen denken anders”. De huidige wetenschap gaat er steeds meer vanuit dat er sprake is van een organisch defect in de hersenen. De informatie wordt anders in de hersenen verwerkt en opgeslagen.
Dit heeft gevolgen voor de ontwikkeling van de leerling op het gebied van communicatie, sociaal en emotionele ontwikkeling, spel, het dagelijks handelen, motoriek en zelfvertrouwen.

Een van de grootste problemen voor een leerling met autisme is dat het geen ordening en samenhang kan aanbrengen in de informatie. Alle informatie zijn als het ware losse puzzelstukjes. Het ordenen van deze puzzelstukjes vraagt veel energie van de leerling. In de communicatie moet je ook “plannen en ordenen. ” Wanneer ben ik aan de beurt om iets te zeggen? Wanneer de ander? Hoe start je een gesprek? Er zijn ook leerlingen met ASS die veel en graag praten maar hierbij niet adequaat kunnen reageren op een antwoord of in een gesprek. Leerlingen met ASS nemen de taal vaak letterlijk waardoor misverstanden in de communicatie ontstaan.
Op het gebied van taalgebruik (pragmatiek) heeft de leerling wel behoefte aan een steuntje in de rug. Wanneer een kind met een normale intelligentie begeleiding/ondersteuning nodig heeft in de communicatie kan de expertise van ”cluster 2” worden ingeroepen. Samen met de leerling wordt de woordenschat uitgebreid zodanig dat de leerling weet wat de taalinhoud maar ook sociaal taalgebruik geoefend. Belangrijk is dat de leerling de taal in de juiste situaties kan toepassen. Door handelingen te verwoorden, te komen tot denken en doen komt de leerling tot ontwikkeling.

Deze leerlingen zijn gebaat bij de hulp en de expertise vanuit cluster 2.
Scholen kunnen kosteloos consultaties aanvragen bij Auris als ze vragen hebben over een leerling die problemen heeft op het gebied van de spraak- taalontwikkeling en/of communicatie. Deze mogelijkheid van preventieve ambulante begeleiding (consultatie en advies C&A) kan aangevraagd worden via de website van Auris.

Logopedisten kunnen dit naar scholen adviseren, ook de samenwerkingsverbanden, maar ook de scholen zelf kunnen dit initiatief nemen.
Steunpunt autisme heeft op de website observatie formulieren als downloads die een duidelijk beeld kunnen geven van de leerling met autisme en de problemen m.b.t. de communicatieve redzaamheid.
Deze lijsten helpen school of andere verwijzers op weg bij een indicatie aanvraag of voor een consultatie.
http://www.steunpunt-autisme.nl/website/index.php/downloads/category/11-ass-en-taal

0 Comments

Autisme in het VO

5/20/2014

0 Comments

Een overgang van het basisonderwijs naar het VO is voor elk kind een erg grote stap die veel veranderingen met zich mee brengt. Wanneer je dan ook een diagnose Autisme hebt ervaar je deze overstap als een nog grotere drempel dan leeftijdsgenootjes zonder deze diagnose.
Voor kinderen met 'ass' is het een overgang naar een wereld die voor hun niet duidelijk is, weinig structuur biedt, veel onzekerheden en dus onveilig is.
Wat zou deze kinderen hulp kunnen bieden in situaties die problemen kunnen oproepen?

Relaties met docenten
De overstap naar het VO betekent verschillende docenten op een dag. Gelaatsuidrukkingen en gebaren worden slecht opgemerkt of niet juist geinterpreteerd. Vaak is er weinig idee van wat er in een ander omgaat.
Beoordelingen worden verkeerd begrepen en soms alleen als kritiek ervaren.
Ook is er weinig wederkerigheid in communicatie.
Wat helpt:
Maak samen met de leerling een faciliteiten kaart die aangeeft waar de leerling behoefte aan heeft en wat elke doent (ook invallers) getoond kan worden door de leerling, wanneer deze zich niet begrepen voelt.
Maak samen met de leerling een afspraken kaart (met niet te veel punten) waar school en leerling zich aan houdt.
Geef uitleg in duidelijke, concrete taal die maar op 1 manier begrepen kan worden.
Herhaal zo nodig en vraag de leerling wat hij van jouw uitleg begrepen heeft.
Wees punctueel en betrouwbaar met afspraken.
Verwacht geen wederzijdse relatie, maar een goed functioneren van het kind.
Maak afspraken over hoe de leerling hulp kan vragen, dit kan geoefend worden.
De mentor of een vertrouwenspersoon/coach heeft een vaste dag/tijdstip in de week waarop er een gesprek is m.b.t afspraken, roosters, veranderingen e.d.
Er zijn heldere, eenduidige regels, schema's en afspraken. Deze worden in de agenda bewaard en zijn gevisualiseerd, zoals bijv. ook een plattegrond van de school. Lijst met afkortingen van de namen van de docenten en van de vakken.
Pas regels eventueel aan de leerling aan in overleg met de leerling. Bijvoorbeeld in de pauze mag hij/zij in een rustige ruimte eten etc.

Schoolwerk
Er is sprake van een traagwerkende informatieverwerking waardoor er informatie of instructie wordt gemist.
Er is geen sprake van onwil, maar van geheugenproblemen, er wordt van alles vergeten.
Functies als luisteren en schrijven kunnen moeilijk worden gecombineerd en overschrijven levert problemen op. Snel aantekeningen maken kan deze leerling niet zonder hele stukken te vergeten.
Wat helpt:
Geef extra tijd, herhaal de instructie. Dicteer de leerstof niet op tempo.
Visualiseer opdrachten bijvoorbeeld op het (smart)bord. Print aantekeningen die op het smartbord staan uit en geef deze aan de leerling mee. Geef overzichten en ondersteun de leerling bij het juist invullen van zijn huiswerk. Controleer met regelmaat zijn/ haar agenda (mentor).
Noteer huiswerk op een vaste tijd en plaats, hier zou een schoolafspraak wenselijk in zijn.
Biedt de leerling ezelsbruggetjes om minder te vergeten.

Overgevoelige zintuigen
Drukke aula's, rumoerige klassen, gymlokalen, een druk plein, excursies....ruimtes die veel prikkels opleveren. Aan het eind van de dag zijn deze kinderen erg moe. Deze overgevoeligheid vraagt heel veel enegie. Bepaalde omgevingsgeluiden, een druk ingerichte klas, fel licht enz kan tot een overprikkeling leiden.
Wat helpt:
Bespreek met de leerling wat voor hem/ haar 'verkeerde' prikkels zijn.
Sta de leerling toe om in pauzes een rustige ruimte op te zoeken. Bespreek met de leerling dat bij een overprikkeling in de klas, de leerling een time-out plek heeft buiten de klas. Sta de leerling toe te werken met een koptelefoon op tijdens bijvoorbeeld zelfstandig werken.
Hou rekening bij onverwachte oefeningen zoals een brandalarm, bereid deze kinderen hierop voor. Weet dat onverwachte gebeurtenissen altijd een reactie oproepen bij deze leerlingen.

Taalproblemen
Deze leerlingen kunnen gevoelens en emoties niet of moeizaam verwoorden. Hoofd- en bijzaken worden verward en opbouw in een verhaal is er niet. Vaak wordt er een verhaal gestart die niet aansluit bij de belevingswereld van de toehoorder. Kinderen met autisme kunnen fictie en werkelijkheid verwarren.
Ze hebben moeite met het verschil tussen letterlijke en figuurlijke taal. Ze begrijpen uitspraken niet die fuguurlijk bedoeld zijn en ook de sarcasme in taal niet.
Wat helpt
Werk met een emotiemeter om te laten verwoorden hoe ze zich voelen. Wanneer bepaalde emoties besproken moeten worden omtrent schoolzaken werk dan eventueel aan de hand van een 'schaling'. Visualiseer gebeurtenissen met een woordweb, mindmap of een schema. Dit geeft ze houvast bij het vertellen van hun verhaal en je biedt ze kaders en structuur.
Wanneer een gebeurtenis uitgelegd moet worden hebben ze eerst tijd nodig om rustig te worden.
Help de leerling bij het verwoorden van een gebeurtenis aan de hand van de vijf vragen 'wie, wat, waar, wanneer en hoe'.
Wees duidelijk en concreet in taalgebruik zonder bijbedoelingen.
Geef geen onverwachte beurt in de klas.
Geef ze tijd om over een vraag na te denken. Zeg dat je eerst bij andere kinderen begint, zodat ze hun eigen antwoord rustig kunnen formuleren.

Toetsen en examens
Deze situaties roepen ook bij deze kinderen extra stress op. Om zich goed te kunnen concentreren hebben ze een prikkelarme omgeving nodig.
Wat helpt:
Laat ze in een aparte ruimte zitten en geef ze extra tijd. Afhankelijk van de auditieve verwerkingsproblematiek kan er behoefte zijn aan extra visuele of auditieve ondersteuning.
De toets dient vooral overzichtelijk te zijn.
Voeg bij openvragen een schema toe om structuur te bieden aan het antwoord (wie wat waar wanneer hoe en waarom)
Leg ze vooraf een goede strategie uit bij multiple-choice vragen. Deze kunnen veel verwarring veroorzaken en dus paniek bij de leerling onder tijdsdruk.
Niet te veel opdrachten op 1 pagina, dit leidt af en maakt onrustig.
Onverwachte toetsen kunnen een paniek reactie tot gevolg hebben, probeer deze te vermijden.

Gymnastieklessen
Er is veelal sprake van een onhandige en soms houterige motoriek.
Moeite met inschatten van een eigen positie in de ruimte. Inschattingen van bewegingen is moeilijk, ook van objecten zoals van een bal.
Ze lopen kans niet gekozen te worden bij een partij zoals bij balspelen en lopen zeker kans gepest te worden. bescherm ze hierin.
Wat helpt:
Laat de leerling niet verplicht zijn overal aan mee te doen. Als je vermoedt dat bepaalde kinderen altijd bij een partij als laatste worden gekozen, laat kinderen dan niet kiezen, maar maak zelf de partijen op nummer of zo.
Leg de leerling van te voren uit wat de les wordt, geef eventueel een taak bij de voorbereiding.

Huiswerk
De leerling vergeet veel te noteren. Vergeet boeken en schriften mee te nemen. Heeft huiswerk verkeerd genoteerd.
Wat helpt
Er is al het nodige hierboven geschreven. Zorg in ieder geval voor telefoonnummers of emailadressen van de hierin 'betrouwbare' leerlingen. Zorg ook dat er eventueel huiswerk op de website van school staat.
Een extra set boeken thuis kan uitkomst bieden.
Een lijst per dag in de agenda met boeken en schriften die mee moeten.
Besef dat het geen vergeten uit onwil is. Belonen omdat het goed gaat heeft meer impact dan altijd straf krijgen omdat het weer vergeten is. Help de leerling bij het vinden van een juist hulpmiddel om te zorgen dat er een succeservaring is.

Vraag wat de leerling nodig heeft. Vraag waar hij/ zij tegen aanloopt. Vraag hoe je kan helpen. Luister naar de uitleg van de leerling.

0 Comments

Autisme spectrum (ass)en de veranderingen m.b.t. zorg, indicatie en passendonderwijs.

2/19/2014

1 Comment

Er gaan in m.i.v. 2014 en 2015 veel veranderingen plaats vinden in zorg en in het onderwijs voor onze kinderen die extra zorg en aandacht behoeven. Veranderingen in de criteria bij het stellen van de diagnose ASS (DSM-5), veranderingen in de Jeugdwet en in het onderwijs.

Als kinderen en volwassenen met ASS ergens moeite mee hebben dan is dat met onverwachte veranderingen, behalve als ze het zelf doen…
Het nieuwe handboek voor de psychiatrie, de DSM-5 is vorig jaar mei gelanceerd.

Voor het afgeven van de diagnose Autisme is er veel veranderd t.o.v. de DSM-4. De huidige diagnoses PDD-NOS, Asperger en Klassiek Autisme worden in de nieuwe DSM-5 samengevoegd onder één noemer: Autisme Spectrum stoornis (ASS). In de DSM-5 kan bij de diagnose worden aangegeven of er sprake is van een ‘milde’ of ‘ernstige’ vorm van ASS.
Ook de criteria voor het afgeven van de nieuwe diagnose van Ass (Autisme Spectrum) zijn anders dan er vanuit de DSM-4 werden toegepast voor de diverse vormen van Autisme.

Zo waren de drie belangrijkste criteria
- Beperkingen in de sociale interactie
- Beperkingen in de communicatie
-Stereotiepe patronen van gedrag

Ze worden vervangen door de volgende twee domeinen:
- Beperkingen in de sociale communicatie en interactie
- Repetitief gedrag en specifieke interesses

Persoonlijk heb ik hier zeker een kritisch standpunt in en maak mij zorgen over een aantal zaken.
Wat gaan de psychiaters in de praktijk verstaan onder mild of ernstig?
Hoe gaan zorgverzekeraars hier mee om? Kunnen mensen met een bestaande diagnose Asperger of PDD-NOS en een hoge intelligentie nog binnen de criteria vallen en aanspraak maken op autisme hulp?

Voor de jeugdigen is het hele probleem rond ASS nog iets complexer geworden sinds 18 februari. De Eerste kamer heeft gestemd over de nieuwe Jeugdwet en deze aangenomen. De psychische hulp voor jongeren wordt definitief uit het zorgpakker gehaald en per 2015 bij de gemeenten ondergebracht. Door het loskoppelen van de zorgverzekeringswet komt het recht op zorg voor kinderen met een psychische aandoening in het gedrang.

De gemeenten zijn aan zet. Kunnen zij hun kennisachterstand inhalen en de hulp die zij zullen moeten gaan bieden hierop inrichten?

Daarnaast denk ik, dat met de beperkte nieuwe criteria bij de diagnose stelling, een aantal zaken over het hoofd gezien worden. Juist die kenmerken die kinderen en volwassenen met Autisme typeren, kenmerken die in het onderwijs en in de opvoeding ook over het algemeen een hulpvraag zijn.

Dan nog een laatste verandering die in augustus 2014 van start gaat: Het ‘Passend onderwijs’.

Op dit gebied richt ik mij nu alleen op het kind en op de situatie in de klas. Het kind met ASS en het Passend onderwijs dat ook dit jaar in augustus van start gaat. De school krijgt binnen Passend onderwijs de taak om een passende onderwijs plek te bieden aan iedere leerling die extra ondersteuning nodig heeft.

De kenmerken en aandachtspunten kind met Ass in het onderwijs:

- Grote groepen zijn voor deze kinderen te druk… ze raken overprikkeld
- Ze weten niet goed hoe hij/zij met anderen moet omgaan...communicatieve redzaamheid
- Ze houden niet van onverwachte veranderingen, ze kunnen er niet mee omgaan en raken overprikkeld
behalve als hij/zij het zelf doet.
- houden van orde en structuur
- Ze begrijpen grapjes niet altijd goed als een ander die maakt.
- Ze hebben moeite met plannen en verder te kijken dan een dag
- Ze worden snel boos omdat hij/ zij iemand niet begrijpt
- Ze weten niet wanneer iemand boos, blij of sarcastisch is, kunnen mimiek niet goed 'lezen'
- Ruikt, voelt, hoort, ziet, proeft meer dan een ander
- Hebben moeite met grote hoeveelheid verbale informatie/ instructie. Schriftelijk of auditief. Is erg visueel ingesteld.

In mijn volgende blog en in mijn Ibooks zal ik mij vooral richten op de do’s en don’ts in het onderwijs en in de begeleiding van kinderen met Autisme.

Hoe kunnen we rekening houden met bovenstaande kenmerken?
Welke hulp kan geboden worden op bovenstaande hulpvragen/ kenmerken van deze kinderen.

De beperkingen zijn tevens de hulpvragen van deze kinderen en zo kan binnen het onderwijs gekeken worden welke oplossingen m.b.t deze punten geboden kunnen worden. Welke ondersteuning hebben ook de leerkrachten in de klas nodig bij deze begeleiding?

Passend onderwijs kijkt naar de mogelijkheden van de leerlingen, laten we daarbij ook rekening houden met de beperkingen die bij een diagnose horen. Zo kan elke leerling echt tot zijn/ haar recht komen.

1 Comment

Een goed gesprek.........deel 2

9/15/2013

0 Comments

Een goed gesprek..... met een kind met een autisme spectrum stoornis

Voor een kind met autisme is de informatieverwerking en zeker ook de talige informatie een hoop informatie die gefragmenteerd binnenkomt. Alle informatie die een kind met autisme binnenkrijgt neemt het kind gefragmenteerd waar. De binnengekomen informatie moet tot een samenhangend geheel gepuzzeld worden om er betekenis aan te geven.
Een gesprek met deze leerlingen kan dus voor de leerling erg vermoeiend en moeilijk zijn. Het kan leiden tot volledig afsluiten, tot boos worden of een volledig niet begrijpen. Overprikkeling noemen we dat dan.
Er is denktijd en verwerkingstijd nodig om van alle losse stukjes een geheel te maken.

Een gesprek met deze kinderen is succesvol als het gesprek gekaderd en getructureerd wordt.

Wat moet je vooral niet doen:
te veel vragen
te veel vertellen , informatie geven
niet op het kind zijn beleving afstemmen
abstracte taal gebruiken
sarcastisch zijn
gezegden gebruiken
in een drukke, onrustige ruimte praten
snel, met een hoge stem en boos praten
met veel gebaren praten

Wat wel doen:
zoek een rustige ruimte en ga samen aan tafel zitten
teken of schrijf in mind map wat je samen bespreekt
stem af op een voor het kind bekende gebeurtenis
spreek rustig, gebruik vooral concrete taal
en geef het gesprek kaders vanuit de 5 puzzelstukjes:
-wie
-wat
-hoe
-waar
-wanneer
Op deze manier zijn we duidelijk in de communicatie met het kind en kunnen we ze in de comunicatie handvatten bieden.
Elk gesprek kan je kaders geven met deze 5 puzzelstukjes. Deze stukjes kunnen met elkaar het hele verhaal vormen. Voor het kind kan een gebeurtenis op deze manier overzichtelijk worden. Stress rond een bepaalde gebeurtenis kan er mee gereduceerd worden. In een mindmap kan dit gesprek voor het kind heel overzichtelijk gemaakt worden en hoeft het kind niet alle talige informatie te onthouden.
Wanneer het gaat over werkhouding en huiswerk kan dit ook heel goed toegepast worden.
Belangrijk is ook hierbij...neem de tijd, luister naar het kind en vraag met deze vragen door.

Wil je meer weten over deze Auti-communicatie dan beveel ik van harte het gelijknamige boek aan van Colette de Bruin (ISBN 978-90-75129-99-1)
In haar boek beschrijft ze waarom het noodzakelijk is dat je de communicatie aanpast aan iemand met een Autisme Spectrum Stoornis.

0 Comments

Autisme in het VO

3/17/2013

0 Comments

De overgang van het basisonderwijs naar het VO is voor elk kind een erg grote stap die veel veranderingen met zich mee brengt. Wanneer je dan ook een diagnose Autisme hebt ervaar je deze overstap als een nog grotere drempel dan leeftijdsgenootjes zonder deze diagnose.
Voor kinderen met 'ass' is het een overgang naar een wereld die voor hun niet duidelijk is, weinig structuur biedt, veel onzekerheden en dus onveilig is.
Wat zou deze kinderen hulp bieden in situaties die problemen kunnen oproepen?

Relaties met docenten
De overstap naar het VO betekent verschillende docenten op een dag. Gelaatsuitdrukkingen en gebaren worden slecht opgemerkt of niet juist geïnterpreteerd. Vaak is er weinig idee van wat er in een ander omgaat.
Beoordelingen worden verkeerd begrepen en soms alleen als kritiek ervaren.
Ook is er weinig wederkerigheid in communicatie.
Wat helpt:
Maak samen met de leerling een faciliteiten kaart die aangeeft waar de leerling behoefte aan heeft en wat elke doent (ook invallers) getoond kan worden door de leerling, wanneer deze zich niet begrepen voelt.
Maak samen met de leerling een afspraken kaart (met niet te veel punten) waar school en leerling zich aan houdt.
Geef uitleg in duidelijke, concrete taal die maar op 1 manier begrepen kan worden.
Herhaal zo nodig en vraag de leerling wat hij van jouw uitleg begrepen heeft.
Wees punctueel en betrouwbaar met afspraken.
Verwacht geen wederzijdse relatie, maar een goed functioneren van het kind.
Maak afspraken over hoe de leerling hulp kan vragen, dit kan geoefend worden.
De mentor of een vertrouwenspersoon/coach heeft een vaste dag/tijdstip in de week waarop er een gesprek is m.b.t afspraken, roosters, veranderingen e.d.
Er zijn heldere, eenduidige regels, schema's en afspraken. Deze worden in de agenda bewaard en zijn gevisualiseerd, zoals bijv. ook een plattegrond van de school. Lijst met afkortingen van de namen van de docenten en van de vakken.
Pas regels eventueel aan de leerling aan in overleg met de leerling. Bijvoorbeeld in de pauze mag hij/zij in een rustige ruimte eten etc.

Schoolwerk
Er is sprake van een traagwerkende informatieverwerking waardoor er informatie of instructie wordt gemist.
Er is geen sprake van onwil, maar van geheugenproblemen, er wordt van alles vergeten.
Functies als luisteren en schrijven kunnen moeilijk worden gecombineerd en overschrijven levert problemen op. Snel aantekeningen maken kan deze leerling niet zonder hele stukken te vergeten.
Wat helpt:
Geef extra tijd, herhaal de instructie. Dicteer de leerstof niet op tempo.
Visualiseer opdrachten bijvoorbeeld op het (smart)bord. Print aantekeningen die op het smartbord staan uit en geef deze aan de leerling mee. Geef overzichten en ondersteun de leerling bij het juist invullen van zijn huiswerk. Controleer met regelmaat zijn/ haar agenda (mentor).
Noteer huiswerk op een vaste tijd en plaats, hier zou een schoolafspraak wenselijk in zijn.
Biedt de leerling ezelsbruggetjes om minder te vergeten.

Overgevoelige zintuigen
Drukke aula's, rumoerige klassen, gymlokalen, een druk plein, excursies....ruimtes die veel prikkels opleveren. Aan het eind van de dag zijn deze kinderen erg moe. Deze overgevoeligheid vraagt heel veel enegie. Bepaalde omgevingsgeluiden, een druk ingerichte klas, fel licht enz kan tot een overprikkeling leiden.
Wat helpt:
Bespreek met de leerling wat voor hem/ haar 'verkeerde' prikkels zijn.
Sta de leerling toe om in pauzes een rustige ruimte op te zoeken. Bespreek met de leerling dat bij een overprikkeling in de klas, de leerling een time-out plek heeft buiten de klas. Sta de leerling toe te werken met een koptelefoon op tijdens bijvoorbeeld zelfstandig werken.
Hou rekening bij onverwachte oefeningen zoals een brandalarm, bereid deze kinderen hierop voor. Weet dat onverwachte gebeurtenissen altijd een reactie oproepen bij deze leerlingen.

Taalproblemen
Deze leerlingen kunnen gevoelens en emoties niet of moeizaam verwoorden. Hoofd- en bijzaken worden verward en opbouw in een verhaal is er niet. Vaak wordt er een verhaal gestart die niet aansluit bij de belevingswereld van de toehoorder. Kinderen met autisme kunnen fictie en werkelijkheid verwarren.
Ze hebben moeite met het verschil tussen letterlijke en figuurlijke taal. Ze begrijpen uitspraken niet die fuguurlijk bedoeld zijn en ook de sarcasme in taal niet.
Wat helpt
Werk met een emotiemeter om te laten verwoorden hoe ze zich voelen. Wanneer bepaalde emoties besproken moeten worden omtrent schoolzaken werk dan eventueel aan de hand van een 'schaling'. Visualiseer gebeurtenissen met een woordweb, mindmap of een schema. Dit geeft ze houvast bij het vertellen van hun verhaal en je biedt ze kaders en structuur.
Wanneer een gebeurtenis uitgelegd moet worden hebben ze eerst tijd nodig om rustig te worden.
Help de leerling bij het verwoorden van een gebeurtenis aan de hand van de vijf vragen 'wie, wat, waar, wanneer en hoe'.
Wees duidelijk en concreet in taalgebruik zonder bijbedoelingen.
Geef geen onverwachte beurt in de klas.
Geef ze tijd om over een vraag na te denken. Zeg dat je eerst bij andere kinderen begint, zodat ze hun eigen antwoord rustig kunnen formuleren.

Proefwerken en examens
Deze situaties roepen ook bij deze kinderen extra stress op. Om zich goed te kunnen concentreren hebben ze een prikkelarme omgeving nodig.
Wat helpt:
Laat ze in een aparte ruimte zitten en geef ze extra tijd. Afhankelijk van de auditieve verwerkingsproblematiek kan er behoefte zijn aan extra visuele of auditieve ondersteuning.
De toets dient vooral overzichtelijk te zijn.
Voeg bij openvragen een schema toe om structuur te bieden aan het antwoord (wie wat waar wanneer hoe en waarom)
Leg ze vooraf een goede strategie uit bij multiple choice vragen. Deze kunnen veel verwarring veroorzaken en dus paniek bij de leerling onder tijdsdruk.
Niet te veel opdrachten op 1 pagina, dit leidt af en maakt onrustig.
Onverwachte toetsen kunnen een paniek reactie tot gevolg hebben, probeer deze te vermijden.

Gymnastieklessen
Er is veelal sprake van een onhandige en soms houterige motoriek.
Moeite met inschatten van een eigen positie in de ruimte. Inschattingen van bewegingen is moeilijk, ook van objecten zoals van een bal.
Ze lopen kans niet gekozen te worden bij een partij zoals bij balspelen en lopen zeker kans gepest te worden. bescherm ze hierin.
Wat helpt:
Laat de leerling niet verplicht zijn overal aan mee te doen. Als je vermoedt dat bepaalde kinderen altijd bij een partij als laatste worden gekozen, laat kinderen dan niet kiezen, maar maak zelf de partijen op nummer of zo.
Leg de leerling van te voren uit wat de les wordt, geef eventueel een taak bij de voorbereiding.

Huiswerk
De leerling vergeet veel te noteren. Vergeet boeken en schriften mee te nemen. Heeft huiswerk verkeerd genoteerd.
Wat helpt
Er is al het nodige hierboven geschreven. Zorg in ieder geval voor telefoonnummers of emailadressen van de hierin 'betrouwbare' leerlingen. Zorg ook dat er eventueel huiswerk op de website van school staat.
Een extra set boeken thuis kan uitkomst bieden.
Een lijst per dag in de agenda met boeken en schriften die mee moeten.
Besef dat het geen vergeten uit onwil is. Belonen omdat het goed gaat heeft meer impact dan altijd straf krijgen omdat het weer vergeten is. Help de leerling bij het vinden van een juist hulpmiddel om te zorgen dat er een succeservaring is.

Vraag wat de leerling nodig heeft. Vraag waar hij/ zij tegen aanloopt. Vraag hoe je kan helpen. Luister naar de uitleg van de leerling.

0 Comments

De schoolagenda

3/10/2013

1 Comment

Agenda's

Onlangs bleek maar weer eens dat als je niet oplet het heel erg fout kan lopen met je afspraken wanneer je je agenda niet goed invult. Het gebeurt dat je zegt een afspraak te noteren en het vervolgens vergeet, of de tijd staat verkeerd genoteerd, of je bent op totaal de verkeerde locatie.........

Wij volwassenen hebben in de loop der jaren geleerd hoe we onze agenda moeten invullen, hoe we moeten plannen en hoe we dat moeten overzien. wij zijn zoals we noemen 'ervaringsdeskundigen'. Toch gaat het nog vaak verkeerd.

Wanneer kinderen naar het VO gaan worden ze geconfronteerd met het invullen van een agenda en moeten ze vaardigheden aanspreken die nog niet ontwikkeld zijn zoals plannen en organiseren. Het uitzoeken van een agenda resulteert vaak in een persoonljke keuze van het kind. Het is zelden een keuze uit praktische overweging. Wat past bij het kind....

In het voortgezet onderwijs zal de agenda na elke lesuur moeten worden ingevuld. Een kunst op zich..
De docent geeft vaak als de bel gaat even snel het huiswerk op.
Je zou maar slechthorend zijn, dyslectisch, concentratieproblemen hebben, ADHD of autistisch
zijn....... Op het moment dat de bel gaat is er veel rumoer in de klas, er worden tassen gepakt, dingen aan elkaar gevraagd en het moet vooral snel worden genoteerd....Wat een pech als het niet op het bord staat.

Tijdens een observatie van een leerling van mij (PDD-nos en TOS) in de brugklas op het
VMBO-TL, bleken deze laatste 5 minuten van een les Nederlands voor hem een serieus probleem. De docent stond midden in de groep, met zjin rug naar de betreffende leerling. de docent vertelde in alle rumoer dat ze een toets zouden krijgen op een bepaalde dag, een bepaald uur en over een bepaalde les. De betreffende leerling, mijn zorgleerling, herhaalde gelukkig hardop wat hij in zijn agenda schreef en op elk item (tijd, hoofdstuk van de te leren toets en dag) werd hij door een medeleerling meteen verbeterd. Hij had het anders helemaal verkeerd genoteerd. Deze instructie ging echt te snel.
Tja en dan hoort deze leerling al zo vaak de bewering dat hij zijn huiswerk niet maakt, haalt hij onvoldoendes en zegt hij thuis dat de repetitie heel ergens anders over ging of een dag te vroeg werd gegeven.

Vaak hoor je als commentaar dat het een stuk eigen verantwoordelijkheid is waar deze
leerlingen zelf mee moeten leren omgaan in het VO en deze vaardigheden moeten ontwikkelen.
Vaak is hier op de basisschool nooit aandacht aan besteed. Er is in elke klas in het VO een grote groep die zeker nog behoefte heeft aan expliciete hulp bij deze vaardigheden om het te redden op het reguliere onderwijs. Deze groep zal zeker in de toekomst alleen maar groter worden wanneer er meer zorgkinderen zonder begeleiding naar het reguliere VO gaan.

Eenvoudige hulpmiddelen zijn:
Zet het huiswerk van te voren op het bord, bij een smartbord kan dat allemaal van te voren al genoteerd staan.
Controleer de agenda van de ( zorg)leerling, dit kan een taak van de mentor zjin.
Leer de leerling dat hij in zijn agenda bij elke dag, de uren van de lessen neerzet en ook bij het juiste lesuur het huiswerk.
Leer ze werken met markeerstiften in hun agenda ( rood is goed leren, oranje verdient aandacht en groen is klaar).

Stichting Doe Maar Zo! ontwikkelde een speciale agenda voor kinderen en jongeren die niet of nauwelijks kunnen lezen. Deze kinderen kunnen door hun taal- en spraakproblemen en beperkte tijdsbesef geen gebruik maken van een gewone agenda.
De nieuwe agenda maakt het voor hen mogelijk om structuur aan te brengen in hun
dagelijks leven. De agenda is geschikt voor scholieren tussen 10 en 20 jaar die veel structuur nodig hebben. Er zijn gebruikers die naar het speciaal onderwijs gaan (met name cluster 2, 3 en 4 leerlingen), maar ook kinderen en jongeren (met rugzakje) die het reguliere onderwijs volgen en bijvoorbeeld dyslexie, ADHD, NLD of een aan autisme verwante stoornis hebben (ASS).
Dan is er ook 1 blik agenda http://www.1blik.nl/ speciaal voor deze kinderen ontworpen. Het kan veel stress en onvoldoendes voorkomen.

1 Comment

Smartonderwijs Blogs

Een vol hoofd 'resetten'

Passendonderwijs: Autisme en begeleiding vanuit cluster 2

Autisme in het VO

Autisme spectrum (ass)en de veranderingen m.b.t. zorg, indicatie en passendonderwijs.

Een goed gesprek.........deel 2

Autisme in het VO

De schoolagenda

Bernadette Sanders

Archief

Categorieën

Over SMARTonderwijs

SMARTPages

Sma﻿﻿rt﻿onderwijs Blogs﻿

Een vol hoofd 'resetten'

Passendonderwijs: Autisme en begeleiding vanuit cluster 2

Autisme in het VO

Autisme spectrum (ass)en de veranderingen m.b.t. zorg, indicatie en passendonderwijs.

Een goed gesprek.........deel 2

Autisme in het VO

De schoolagenda

Bernadette Sanders

Archief

Categorieën

Over ﻿﻿SMARTonderwijs﻿﻿

SMARTPages

Smartonderwijs Blogs

Over SMARTonderwijs